19. yüzyılda osmanlı devleti

19.YY.DA OSMANLI DEVLETİ:
FRANSIZ İHTİLALİ VE OSMANLI DEVLETİNE ETKİLERİ:
FRANSIZ İHTİLALİNİN NEDENLERİ:
Fransa’nın MUTLAKİYETLE yönetilmesi.Ülkede eşitlik ve özgürlüğün olmaması,kralın sarayda lüks yaşam sürmesi,halktan zorla ağır vergilerin alınması,halkın tepkilerine yol açtı.
17.yy.da İngiltere’de HAKLAR BİLDİRGESİNİN kabulü ve İngiltere’de MEŞRUTİYETİN kurulması,Amerika’da BAĞIMSIZLIK BEYANNAMESİNİN kabulü gibi olaylar Fransızları etkiledi.
Fransız aydınlarının yazdıkları yazılarla,halkı aydınlatıp krala karşı kışkırtmaları,
Fransa’da halk soylular,rahipler,burjuvalar ve köylüler gibi sınıflara ayrılmıştı.Bu sınıflar HAK ve ÖZGÜRLÜKLER bakımından büyük eşitsizlikler vardı.
Fransa’nın 18.yy.da katıldığı savaşlar ve gereksiz harcamalar devletin ekonomisini bozmuş,bu nedenle vergiler arttırılmıştı.
&
FRANSIZ İHTİLALİNİN SONUÇLARI:
Fransız İhtilali 1789’da başladı.Halkın ayaklanması başarıya ulaştı.Toplanan meclis bir ANAYASA hazırladı.Böylece Fransa’da MEŞRUTİYET (kral+meclis+anayasa) yönetimi kuruldu.
Fransız İhtilalinin sonunda imzalanan İNSAN ve YURTTAŞLIK HAKLARI BİLDİRGESİ ile halka verilen özgürlükler ve haklar daha sonra başka devletler tarafından da benimsendi.
İnsan hakları ANAYASA ile GÜVENCE altına alındı.
Fransız İhtilaliyle; HÜRRİYET( özgürlük),EŞİTLİK,ADALET,MİLLİYETÇİLİK akımları ortaya çıktı.Bu akımlar Fransa’dan bütün dünyaya yayıldı.
Milliyetçilik akımının etkisiyle çok uluslu devletler parçalandı.ULUS EGEMENLİĞİNE DAYALI YÖNETİMLER kuruldu.( İmparatorluklar/ İçinde birden çok devleti barındıran büyük devletler) ( Milliyetçilik: Bir ulusun imparatorluklardan kurtularak,bağımsızlığını kazanıp kendi devletini kurmasıdır.)
&
FRANSIZ İHTİLALİ OSMANLI DEVLETİNİ NASIL ETKİLEDİ?
***** Fransız ihtilali ile dünyaya yayılan MİLLİYETÇİLİK AKIMI,bütün çok uluslu devletler gibi Osmanlı İMP.etkilemiş,Osmanlı içindeki devletler,İngiltere,Fransa gibi Avrupa devletleri ve Rusya tarafında kışkırtılmışlar,bağımsız olmak için ayaklanmışlardır.Önce SIRPLAR,daha sonra Yunanlılar Osmanlı Devletine karşı bağımsız olmak için ayaklandılar.İlk önce Yunanistan bağımsızlığını kazandı:
&
SIRP İSYANI:
Nedenleri:
Milliyetçilik düşüncesi ile kendi devletlerini kurmak istemeleri
Avusturya,Rusya ve Fransa’nın,Osmanlıyı parçalamak için Sırpları kışkırtmaları
Sırp topraklarının Osmanlı-Avusturya savaşlarında savaş alanı olması halkın huzurunu bozdu
Sırbistan’da görev yapan yeniçerilerin sorumsuzca davranmaları.
&
Sonuçları:
Sırplar,1804 yılında bu nedenlerle isyan başlattılar.Osmanlının Rusya ile yaptığı BÜKREŞ/ 1812 Ant. İle bazı haklar elde ettiler. Osmanlı’dan ayrıcalık elde eden ilk ulus oldular.
Yine bir Osmanlı-Rus Antlaşması olan 1829/ EDİRNE Ant. İle ÖZERK bir eyalet oldular.Sadece dış işlerinde Osmanlı’ya bağlı kaldılar.
Osmanlı-Rus antlaşması olan 1878/ BERLİN ANTLAŞMASI ile TAM BAĞIMSIZ devlet oldular.( Sırplar,Rusya’nın yardımı ile bağımsızlıklarını elde etmişlerdir.)

YUNAN İSYANI:
Nedenleri:
Rumlar,Osmanlı egemenliğinde MORA ve çevresindeki adalarda yaşayan ticaretle zenginleşmiş bir azınlıktı.
Milliyetçilik düşüncesi Rumları da etkilemişti.Amaçları,BİZANS İMP. Yeniden kurmak ve Yunanistan’ın bağımsızlığını sağlamaktı.Bunun için cemiyetler kurup okullar açtılar.
Avrupa devletleri bu isyanı desteklediler.Rumlarla aynı dindendiler ve onlara Yunan uygarlığını yaratanların torunları olarak bakıyorlardı.Osmanlı da parçalanmış olacaktı.
&
İSYANIN SONUÇLARI:
İsyan MORA’DA 1821 yılında başladı.Osmanlı Devleti bu isyanı bastırabilmek için Mısır valisi Mehmet Ali Paşa’dan yardım istedi.İsyan bastırıldı.
Avrupalı devletler işe karıştı.Çünkü DOĞU AKDENİZDE Mehmet Ali Paşa gibi güçlü bir vali çıkarlarına tersti.Bu nedenle İngiltere,Fransa ve Rusya Yunanistan’a bağımsızlık verilmesini istediler.Osmanlı Devleti bu durumu içişlerine karışma olarak kabul edip,reddettiği için NAVARİNDE Osmanlı donanması bu devletler tarafından yakıldı.( Donanmanın,İnebahtı ve Çeşme’den sonra 3.yakılışı)
Bu olaydan sonra İngiltere ve Fransa Osmanlı Devleti ile ilişkilerini kestiler.Rusya Osmanlı Devletine savaş açtı.Osmanlı ordusu yenildi.Rusya ile 1829/ EDİRNE Ant. İmzalandı.Bu antlaşma ile YUNANİSTAN BAĞIMSIZ oldu.( Sırbistan’da ÖZERK oldu)
*****Yunanistan,Osmanlı ülkesinde ilk bağımsızlığını kazanan ulustur.
_________&________

MISIR SORUNU:
Osmanlı Devletinin Mısır valisi Mehmet Ali Paşa,Fransa’nın yardımları ile ordu ve donanmasını güçlendirmişti.Mehmet Ali Paşa Mora’da Rumların ayaklanmasında Osmanlı Devletine yardımcı olmuş,yardımına karşılık MORA ve GİRİT valiliklerini istemişti.Padişah 2.MAHMUT bu isteği kabul etmedi.Mehmet Ali Paşa SURİYE’Yİ alarak,KONYA’YA kadar ilerledi.Osmanlı Devleti Rusya’dan yardım istedi.Rusya bu yardımı kabul etti.
*****ÖNEMLİ: Mısır iç sorun iken,DIŞ SORUN HALİNE GELDİ.
Rusya,İstanbul’a bir donanma gönderdi.Rusya’nın BOĞAZLARI ELE GEÇİRMESİNDEN korkan İngiltere ve Fransa araya girerek Mehmet Ali Paşa ile Osmanlı Devletini barıştırarak KÜTAHYA ANTLAŞMASINI imzalattılar.
KÜTAHYA ANTLAŞMASI:1833 ( Osmanlı Devleti& Mehmet Ali Paşa)
Mehmet Ali Paşa’ya Mısır ve Mora valiliklerine ek olarak SURİYE VALİLİĞİ verildi.
Oğlu İbrahim Paşa’ya CİDDE valiliği ve Adana çevresinin vergilerini toplama hakkı verildi.
&
BOĞAZLAR SORUNU:
Osmanlı Devleti Kütahya Antlaşmasına rağmen Mehmet Ali Paşa’ya güvenemedi.2.MAHMUT,Rusya ile dostluk ve yardım antlaşması imzaladı.
Rusya ile HÜNKAR İSKELESİ ANT.imzalandı.(1833)Bu antlaşmaya göre:
Herhangi bir saldırı karşısında Rusya 0smanlı Devletine yardım edecekti.
Rusya savaşa girecek olursa Osmanlı Devleti,BOĞAZLARI kapatacaktı.
*****ÖNEMLİ: Osmanlının Boğazlarla ilgili BAĞIMSIZ OLARAK imzaladığı SON ANTLAŞMADIR.Bundan sonra Boğazlar DIŞ SORUN haline gelecek ve başka devletlerde boğazlarla ilgili konularda karar vereceklerdir.Hünkar İskelesi Antlaşması Rusya ile imzalana ikinci dostluk antlaşmasıdır.Boğazlar da MISIR SORUNU nedeniyle ULUSLAR ARASI SORUN haline gelmiştir. ( Savaş zamanı Boğazların kapatılacak olması İNGİLTERE ve FRANSA’NIN çıkarlarına ters düştüğü için Mısır sorunu,uluslar arası Boğazlar sorununa dönüşmüştür.)

**NİZİP SAVAŞI ve MISIR SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ:
M.Ali Paşanın Osmanlı Devletine vergisini vermemesi ve bağımsızlığını ilan etmesi üzerine savaş yeniden başladı.NİZİP SAVAŞINDA Osmanlı ordusu yenildi.(1839) Bu sırada 2.Mahmut öldü.ABDÜLMECİT padişah oldu.
Rusya’nın HÜNKAR İSKELESİ Antlaşmasına dayanarak Osmanlı’ya yardım göndermesini çıkarlarına aykırı gören Avrupalı devletler harekete geçerek LONDRA KONFERANSINI (1840) topladılar.Bu konferansa İNGİLTERE,AVUSTURYA,RUSYA ve PRUSYA katıldı.M.Ali Paşa bu konferansta alınan kararları kabul etmedi.Fransa’nın desteği ile direnmeye devam etti.Üzerine gönderilen kuvvetlerden sonra şartları kabul etti.Konferansın şartları:
MISIR,OSMANLI DEVLETİNE BAĞLI KALMAK KOŞULU İLE,YÖNETİMİ MEHMET ALİ PAŞA ve ÇOCUKLARINA BIRAKILDI.
ŞAM(SURİYE),ADANA ve GİRİT VALİLİLERİ YENİDEN OSMANLI DEVLETİNE BAĞLANACAKTI.
SONUÇ: *****MISIR SORUNU AVRUPALI DEVLETLERİN ARAYA GİRMESİ İLE ÇÖZÜMLENMİŞTİR.( Mısır sorununda İngiltere ve Fransa’nın çıkarları çatıştığı için ayrı siyasetler izlemişler,Fransa M.Ali Paşa’dan yana olmuştur.)
___________ & ___________

BOĞAZALARIN ULUSLARI BİR STATÜ KAZANMASI:
BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ-LONDRA ANTLAŞMASI (1841)
Hünkar İskelesi Antlaşmasının 8 yıllık süresi dolunca Avrupalı devletler RUSYA’NIN BOĞAZLARDAKİ AYRICALIKLARINA SON VERMEK İÇİN İKİNCİ KEZ LONDRA KONFERANSI düzenlediler.İKİNCİ LONDRA KONFERANSINA: İngilter,Rusya,Avusturya,Prusya ve Fransa katıldı.Bu antlaşmaya göre:
BOĞAZLAR,OSMANLI DEVLETİNİN EGEMENLİĞİNDE KALACAKTI.
BARIŞ ZAMANINDA BOĞAZLARDAN HİÇBİR YABANCI SAVAŞ GEMİSİ GEÇMEYECEKTİ.
SONUÇ: ******Avrupalı devletlerin istekleri doğrultusunda Osmanlı Devleti Boğazlardaki egemenliğine yeniden kavuşmuş,RUSYA’NIN BOĞAZLAR ve DOĞU AKDENİZ’DE EGEMENLİK KURMASI ENGELLENMİŞTİR.
*****1841 LONDRA ANTLAŞMASI, BOĞAZLARLA İLGİLİ İLK ULUSLAR ARASI ANTLAŞMADIR.
___________ & ____________

KIRIM SAVAŞI ( 1853-1856 OSM-RUS SAVAŞI)
NEDENLERİ:
Rusya’nın Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri.Hünkar İskelesi Antlaşması ile sağladığı ayrıcalıkları yeniden elde etme isteği.
Rusya’nın İngiltere’ye Osmanlı Devletini paylaşma teklifini götürmesi ve bu teklifin İngilter tarafında reddedilmesi.
Rusya’nın Küçük Kaynarca antlaşması ile ORTODOKSLAR üzerinde elde ettiği hakları genişletmek istemesi.İngiltere ve Fransa ÇIKARLARINA TERS düştüğü için Osmanlı Devletinden yana oldular.
&
SİNOP BASKINI ve KIRIM SAVAŞI:
Rusya’nın EFLAK ve BOĞDANI işgal etmesi üzerine Rusya’ya savaş açıldı.
AVUSTURYA, Balkanlardaki çıkarları nedeniyle OSMANLI DEVLETİNİN yanında yer aldı ve Rusya’dan Eflak Boğdan’ı geri aldı.
* LONDRA ANTLAŞMASINI tanımayan İngiltere ve Fransa donanmaları ÇANAKKALE BOĞAZINI geçtiler. Bu duruma kızan Rusya, Osmanlı filosunu SİNOP BASKININDA YAKTILAR.( 3. yanışı)
İngiltere ve Fransa Osmanlı Devleti ile anlaşarak birlikte RUSYA’YA savaş ilan ettiler.İtalya’daki PİYEMONTE DEVLETİ DE ( SARDUNYA) katıldı.4 devlet KIRIM SAVAŞINDA RUSYA’YI AĞIR BİR YENİLGİYE UĞRATTILAR.MALAKOF ve SİVASTOPOL kalelerini kaybeden Rusya barış istedi.( ***PİYEMONTE HÜKÜMETİNİN katılma amacı İtalya’da birliği sağlayabilmek için Fransa’dan destek almaktı.)
&
KIRIM SAVAŞININ SONUCU ve PARİS ANTLAŞMASI (1856):
Kırım savaşından sonra OSMANLI DEVLETİ,RUSYA,İNGİLTERE,FRANSA,AVUSTURYA,PRUSYA ve PİYEMONTE Hükümetlerinin katılımı ile PARİS KONFERANSI toplandı ve sonucunda PARİS ANTLAŞMASI imzalandı.Bu konferansta Osmanlı Devletinin ilan ettiği ISLAHAT FERMANI okundu.( Osmanlı Devleti PARİS ANT.Osmanlı Devletinin iç işlerine karışılacak bir madde koydurmamak için bu fermanı ilan etmişti.)
PARİS ANTLAŞMASININ ŞARTLARI1856:
Osmanlı Devleti AVRUPA DEVLETİ sayılacak,Avrupa devletler hukukundan yararlanacaktı,
Osmanlı Devletinin TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ Avrupalı devletlerin GARANTİSİ ALTINA GİRECEKTİ.(****** Osmanlı Devleti İLK KEZ BİR AVRUPA DEVLETİ sayıldı,ancak topraklarının bütünlüğü Avrupa devletlerinin garantisi altına girince GÜÇSÜZLÜĞÜ belgelendi.)
Karadeniz’de hiçbir devletin donanması olmayacaktı,
Osmanlı Devleti ve Rusya aldıkları yerleri geri vereceklerdi,
Boğazlar konusunda,BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ geçerli olacaktı.
&
PARİS ANTLAŞMASININ ÖNEMİ ve ÖZELLİKLERİ:
Osmanlı Devletinin 19.yy.da imzaladığı son kazançlı antlaşmadır.
Rusya’nın Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri geçici bir süre ertelendi.
Boğazları kapanması ile İngiltere ve Fransa’nın Akdeniz’deki güvenlikleri sağlandı.
Osmanlı Devletinin güçsüz olduğu belgelendi.
Osmanlı devleti iç işleri ile ilgili Islahat Fermanını ilan etmek zorunda kaldı.
Osmanlı Devleti de Karadeniz’de gemi ve tersane bulundurayamayacak olması Rusya gibi yenik sayılması anlamına gelmekteydi.
&
******OSMANLI DEVLETİ İLK KEZ KIRIM SAVAŞI SIRASINDA İNGİLTEREDEN BORÇ PARA ALMIŞ (1854),daha sonra arkası gelmiş DUYUN-U UMUMİYE’YE NEDEN OLMUŞTUR.
_____ & _____

1877-1878 OSMANLI-RUS SAVAŞI ( 93 HARBİ)
NEDENLERİ:
Rusya,Paris antlaşmasının Karadeniz’le ilgili olan maddesini tanımadığını açıkladı.
Rusya,Osmanlı devletini parçalamak için “PANİSLAVİZM” hareketini başlattı.
PANİSLAVİZM NEDİR? Balkanlarda yaşayan SLAV IRKINDAN olanları bir bayrak altında toplamak.( slav birliği)( Bu hareket egemenliği altında birçok SLAV’IN yaşadığı Osmanlıyı etkilediği gibi, topraklarında birçok slav barındıran AVUSTURYA-MACARİSTANI DA etkiledi.Rusya ile ters düştüler.)
PANİSLAVİZM hareketinin etkisiyle Balkanlarda ayaklanmalar çıktı.Bu ayaklanmaları görüşmek üzere 1876’da İSTANBUL KONFERANSI toplandı.Konferansa Osmanlı,İngiltere,Rusya,Avusturya,Fransa,Almanya katıldı.( Bu konferans toplandığı gün Osmanlı Devleti iç işlerine karışılmasını engellemek için 1.MEŞRUTİYETİ ilan etti.( Jön Türkler’in etkisiyle)
93 HARBİ (1877-78 OSM-RUS SAVAŞI)
1876 İstanbul konferansında BOSNA,HERSEK ve BULGARİSTAN’IN ÖZERK olması istendi.Osmanlı Devleti kabul etmedi.Rusya,Osmanlı devletine savaş açtı.(1877)
Rusya,Doğu Anadolu’da ERZURUM’A kadar ilerledi.Balkanlarda,GAZİ OSMAN PAŞA’NIN ***PLEVNE SAVUNMASINI geçerek EDİRNE’Yİ ele geçirdi.Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. 1878 AYASTEFANOS ( Yeşilköy) ANT.imzalandı.Avrupalı devletler “BULGARİSTAN’IN BAĞIMSIZLIĞINI SAĞLAYAN maddesine karşı çıktıkları için bu antlaşma iptal oldu,yürürlüğe girmedi.Çünkü bu madde Rusya’nın AKDENİZE İNMESİNİ SAĞLAYACAKTI.
Berlin’de Avrupalı devletlerin katılımıyla Ayastefanos Ant. Maddelerinde küçük değişiklikler yapılarak BERLİN ANT.imzalandı.
BERLİN ANTLAŞMASININ ŞARTLARI:
SIRBİSTAN,KARADAĞ ve ROMANYA Osmanlı’dan ayrılarak BAĞIMSIZ OLDU.
BULGARİSTAN,OSMANLI DEVLETİNE bağlı bir PRENSLİK OLDU.
*****KARS,ARDAHAN ve BATUM ,Ruslar’a bırakıldı.
BOSNA,HERSEK’İN yönetimi AVUSTURYA’YA BIRAKILDI.
ÖNEMLİ: Avrupa’lı devletler kendi çıkarları için Rusya’ın AKDENİZE inmesini engellemişler ancak yine Rusya’yı kullanarak Osmanlı Devletini PARÇALAMIŞLARDIR.
Birden fazla devlet Osmanlıdan koparak bağımsızlığını kazandığı için BERLİN ANTLAŞMASI,Osmanlı Devletinin DAĞILMA SÜRECİNDE ÖNEMLİ BİR AŞAMADIR.
_________ & _________
1877-1878 OSM-RUS SAVAŞINDAN SONRA KAYBEDİLEN TOPRAKLAR:
1)- 1878’ de İNGİLTERE,KIBRIS’A YERLEŞTİ.
2)- 1881’de FRANSA, TUNUS’U İŞGAL ETTİ.
3)- 1882’de İNGİLTERE,MISIR’I İŞGAL ETTİ.
4)- 1908’de YUNANİSTAN,daha önce işgal ettiği GİRİT’İN kendisine ait olduğunu resmen ilan etti.
5)- 1908’de AVUSTURYA,yönetimini üstlendiği BOSNA HERSEK’İ topraklarına bağladı.
6)- 1908’de BULGARİSTAN bağımsızlığını ilan etti.
_________ & _________
ÖNEMLİ: İNGİLTERE, 1856’DA HİNDİSTAN’I BABÜR DEVLETİNİ YIKARAK SÖMÜRGELEŞTİRDİ.1869’DA SÜVEYŞ KANALINI AÇTI.MISIR’I İŞGAL EDEREK SÖMÜRGELERİNE GİDEN YOLUN GÜVENLİĞİNİ SAĞLADI.
_________ & _________
OSMANLI DEVLETİNİN 19.YY.DAKİ YENİLİKLERİ VE DEMOKRATİKLEŞME HAREKETLERİ:
2.MAHMUT DÖNEMİNDE YAPILAN YENİLİKLER:
1808-1839 yılları arasında Osmanlı Devletini yönetti.2.Selimin yeniçeriler tarafından öldürülmesinden sonra tahta çıkmıştır.Bu nedenle dikkatli davranmıştır.Yaptığı yenilikler ASKERİ,DEVLET YÖNETİMİ ve EĞİTİM alanındadır.
ASKERİ ALANDAKİ YENİLİKLER:
1)SEKBAN-I CEDİT adında yeni bir ordu kurdu.Ancak yeniçeriler sadrazam ALEMDAR MUSTAFA PAŞA’YI öldürerek bu ocağı kapattırdılar.
2)Daha sonra EŞKİNCİ ordusunu kurdurdu.Bu orduda kısa ömürlü oldu.
3)Yeniliklere engel olan yeniçeri ocağını kaldırmakta kararlıydı.Devlet adamları ve halkın desteğini alarak 1826 yılında Yeniçeri Ocağını kaldırmayı başardı.Bu olaya VAKA-Yİ HAYRİYE ( hayırlı olay) denir.
4)Yeniçeri ocağının yerine ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE adında yeni bir ordu kurdu.
5)Anadolu ve Rumeli’de ASKERİ AMAÇLI İLK NÜFUS SAYIMI yapıldı.
6)Orduya subay yetiştirmek için HARP OKULUNU açtı.
DEVLET YÖNETİMİNDEKİ YENİLİKLER:
1)DİVAN-I HÜMAYUN kaldırıldı.Yerine NEZARETLER ( bakanlıklar) kuruldu.Sadrazam ve şeyhülislamın yetkileri bakanlar arasında paylaştırıldı.
2)Memurlar iç işleri ve dış işleri olmak üzere ikiye ayrıldı.
3)Memurların atama ve yükselme işleri için kurallar kondu,memurlara maaş bağlandı.
4)Memurların aynı tip kıyafet giymeleri sağlandı.
5)Büyük iller bölünerek yenileri kuruldu ve bunlar merkeze bağlandı.Bunların başına valiler atandı.Valiler, hem yönetim işlerine bakacak hem de asker yetiştireceklerdi.
6)Vergi kuralları yeniden düzenlendi.
7)Halkın sağlığını korumak için karantina servisleri ve tıp okulları açıldı.
8)Posta teşkilatı kuruldu.
9)TAKVİM-İ VAKAYİ adlı İLK RESMİ GAZETE çıkarıldı.
______ & ______
EĞİTİM ALANINDAKİ YENİLİKLER:
1)İstanbul’da İLKÖĞRETİMİ ZORUNLU KILDI.Fakat uygulanamadı.
2)Yüksekokullara öğrenci yetiştirmek için RÜŞTİYE OKULLARI ( ortaokul) açıldı.
3)Devlet memurluğu için yeni bir okul açıldı.
4)Avrupa’ya öğrenci gönderildi.
_______ & ______
SENED-İ İTTİFAK :(1808)
Padişah 2.Mahmut ile OSMANLI AYANLARI arasında imzalanan sözleşmedir.Padişahın, ıslahatların uygulanması konusunda AYANLARA söz geçirememesi otoritesinin zayıfladığının göstergesidir.Ayanları ıslahatları desteklemesi için 2.Mahmut,Sened-i İttifak ile ayanlara birtakım ayrıcalıklar vermiştir.
AYAN: Bir bölgedeki nüfuzlu(güçlü,zengin kişi) valilik görevine getirilen kişiler.
_______ & _______
19.yy.daki DEMOKRATİKLEŞME HAREKETLERİ:
1- TANZİMAT FERMANI:1839-ABDÜLMECİT/ hazırlayan MUSTAFA REŞİT PAŞA.( Gülhane Hattı Hümayunu)
2- ISLAHAT FERMANI :1856-ABDÜLMECİT./ Paris Ant. Önce ilan edildi.Azınlıklarla ilgili.
3- 1.MEŞRUTİYET:1876-2.ABDÜLHAMİT/ Jön Türkler ilan ettirdi.
4- 2.MEŞRUTİYET: 1908-2.MEŞRUTİYET/ İttihat ve Terakki Cemiyeti ilan ettirdi.
_______ & ______