coğrafi keşifler

COĞRAFİ KEŞİFLER
TANIMI: Avrupalıların çeşitli nedenlerle 15.yy sonlarında bilinmeyen ülkeleri bulmak için yaptıkları gezilere denir.
Orta Çağın sonlarında ASYA,AVRUPA ve KUZEY AFRİKA’DA yaşayan insanlar,AMERİKA,HİNT ADALARI,ve AVUSTRALYA’YI bilmiyorlardı.Bu yerler coğrafi keşifler ile tanındı.

COĞRAFİ KEŞİFLERİN NEDENLERİ:
1-Avrupalıların,Hindistan’a doğrudan gidip buradaki malları el değiştirmeden ucuza almak istemeleri.(Venedikli gezgin MARKO POLO’NUN,Uzak Doğu ülkelerinin söz ederek Avrupa’da büyük yankı uyandırması)
2-Avrupa’da yeni haritalar çizildi.Matbaalarda çoğaltılarak yaygınlaştırıldı.Bu haritaların yapımı ile Hindistan’a kolaylıkla gidilebileceği fikri yayılmaya başlandı.( Matbaanın etkisi)
3-Pusula ile yönlerini kolaylıkla bulabileceklerini bilmeleri,
4-Okyanuslara açılabilecek dayanıklı ve süratli gemilerin yapılması,
5-Açık denizlere açılabilecek cesur gemicilerin yetişmesi.
6-Fatih döneminde İstanbul ile Kırım Osmanlıların eline geçmişti.Böylece İPEK YOLUNUN denetimi Osmanlıların eline geçmişti.Bu durum da keşiflerde etkili oldu.
NOT:Doğunun zenginliğini ele geçirme düşüncesi Haçlı Seferleri ile Coğrafi Keşiflerin ortak ve en önemli nedenidir.

ÜMİT BURNU’NUN DOLAŞILMASI:Portekizli BARTELMİ DİYAZ 1487’de Afrika’nın güneyini dolaşarak Ümit Burnuna ulaştı.
HİNDİSTAN DENİZ YOLU’NUN BULUNMASI:Portekizli VASKO DÖ GAMA Ümit burnu’nu dolaşarak Hindistan’daki KALİKÜT limanına ulaştı.(1498)
NOT:Hint Deniz Yolu’nun keşfi,İpek ve Baharat Yollarının önemini kaybetmesine ve Osmanlı başta olmak üzere Türk ve Müslüman devletlerin ekonomilerini olumsuz yönde etkiledi.

AMERİKA’NIN KEŞFİ:İSPANYA adına KRİSTOF KOLOMB 1492’de POLOS limanından ATLAS OKYANUSUNA açılarak bugünkü SAN SALVADOR adasına ulaştı.Ancak burayı Hindistan sandı.İtalyan gemici AMERİKO VESPUCİ buranın yeni bir kıta olduğunu ortaya çıkardı:1507.
NOT:1-Amerikanın keşfiyle,buradan Avrupa’ya bol miktarda altın ve gümüş gönderildi.
2-Avrupa’dan gelenler,topraklarını ele geçirmek,zenginlik kaynaklarına sahip olmak için yerli halk (KIZILDERİLİLER,AZTEK ve İNKA’lar,Avusturalya’da ABOROJİNLER)insanlık suçları işlemeye başladılar.
3-Afrika’dan zencileri bu yeni kıtaya çalıştırmak üzere getirdiler.Köle ticareti başladı.

DÜNYA’NIN DOLAŞILMASI:
Portekizli MACELLAN,Almanya kralı ŞARLKEN’İN hizmetine girdi.Güney Amerika kıyılarını dolşarak,kendi adıyla söylenecek olan Macellan boğazını buldu.Buradan PASİFİK( büyük) OKYANUSUNA çıkarak FİLİPİN ADALARINA vardı.Burada yerlilerle yaptığı savaşta ölünce,yol arkadaşı DEL KANO geziye devam etti.Sonuçta DÜNYANIN YUVARLAK olduğu kesinlik kazandı ve ispatlanmış oldu.

COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI:
1)Keşiflerin sonunda yeni kıtalar bulundu.değişik insan ırklarının.bitki ve hayvan türlerinin olduğu anlaşıldı
2)Avrupa devletleri,keşfedilen yerlerde SÖMÜRGELER kurdular.Sömürgelerden Avrupa’ya ucuz hammadde ve değerli maden taşınmaya başlandı.
3)Ticaretle uğraşan BURJUVA sınıfının ekonomik ve sosyal konumu güçlendi.Onlar soyluların topraklarını satın aldılar.Soylular eski güç ve önemlerini kaybettiler.
4)İpek ve Baharat yolları ticareti azaldı.Bu durum Osmanlı ve Memluk gibi İslam devletlerini yanısıra VENEDİK ve İTALYAN şehir devletlerinin büyük ekonomik kayıplara uğramasına neden oldu.
5)Avrupa’nın Akdeniz limanları önemini yitirirken,Avrupa’nın Atlas Okyanusu’na bakan liman şehirleri önem kazandı ve kısa sürede gelişti.
6)Hrıstiyanlık,MİSYONER adı verilen GEZGİN RAHİPLER sayesinde geniş alanlara yayıldı.Fakat Avrupa’da PAPA’YA duyulan güven azaldı.Düşünce yapısında yaşanan gelişmeler sayesinde RÖNESANS ve REFORM hareketleri başladı.Ticaretle zenginleşen Avrupalı Rönesans’ı destekledi.
NOT:Coğrafi keşifler sonunda İSPANYA,PORTEKİZ,İNGİLİZ ve FRANSIZLAR,Amerika’da KOLONİLER kurdular.
KOLONİ:Bir devletin sınırları dışında EKONOMİK ve SİYASİ çıkar sağlamak için kurdukları SÖMÜRGE BÖLGELERİDİR.(Oraları yurt olarak görmezler)
Bu sömürgeler(koloniler) Avrupa’nın ucuz hammadde ihtiyacını karşılamış ve Avrupa’nın PAZARI olmuşlardır.
COĞRAFİ KEŞİFLER SONUCUNDA;AVRUPA NE KADAR ZENGİNLEŞMİŞSE,MÜSLÜMAN ve TÜRKLERDE O KADAR YOKSULLAŞMIŞTIR

ÖLÇME-DEĞERLENDİRME
1)Coğrafi keşifler sonunda nereleri keşfedildi?
2)Keşiflerde yazdığı kitapla etkili olan Venedikli gezgin kimdir?
3)Coğrafi keşiflerin başlamasında,matbaanın ve pusulanın rolü nasıl olmuştur?
4)Coğrafi keşifler sonucunda Osmanlı ve diğer Türk,Müslüman devletler nasıl etkilendiler?
5)Doğu’nun zenginliğini ele geçirme düşüncesi hangi olayların ortak ve en önemli nedenidir?
6)Ümit burnunu,Hint deniz yolunu,Amerika’yı bulan dünyayı dolaşan gezginler kimlerdir,hangi milletlerdendirler?
7)Amerikanın keşfi,Avrupa’yı nasıl etkiledi?
8)Yeni bulunan yerlerdeki halk,coğrafi keşiflerden nasıl etkilendiler?(Bunlar kimlerdir?)
9) Coğrafi keşifler hangi ülkeleri olumsuz etkiledi?
10)Coğrafi keşiflerin sonuçları nelerdir?
11)Sömürgecilik nasıl başladı?
12)Misyonerlik nedir,nasıl başlamıştır?
13)Coğrafi keşiflerden,Avrupalı din adamları nasıl etkilendi?
14)Koloni nedir,hangi uluslar,niçin kurdular?
15)Coğrafi keşifler sonucunda hangi liman şehirleri önem kazandı,hangileri kaybetti?
16)Coğrafi keşifler sonucunda soylular niçin önemlerini kaybettiler.kimler güçlendiler?

NOT: HAÇLI SEFERLERİ(11-13YY) SONUCUNDA;
a)Derebeylik (feodalite) yönetimi zayıflamış,kralların siyasi gücü artmıştır,
b)Akdeniz limanları gelişmiştir,
c)Din adamlarına güven azalmıştır,
d)Matbaa,kağıt,pusula gibi buluşlar Avrupa’ya taşınmıştır,
e)İslam dünyası üzerinde Avrupalılar üstünlük kuramamışlardır.