Yazar: nurettin alp

LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASININ ÖNEMİ:
1)Türkiye bağımsızlığını kazanmış ve uluslar arası devletler arasındaki saygın yerini almıştır.
2)Türk kurtuluş savaşındaki askeri zaferi bütünleyen siyasi bir zaferdir.
3)1.Dünya savaşının galip devletlerinin hazırladıkları SEVR ANTLAŞMASI,Kurtuluş savaşının galipleri tarafından yok edilmiştir.
4)Türk kurtuluş zaferi ve siyasi başarısı,ezilen ve sömürülen bütün uluslara örnek olmuş ve emperyalizmin (sömürgeciliğin) oyunları bozulmuştur.
5)Birçok devlet tarafından imzalanan ve günümüzde de geçerliliğini koruyan bir antlaşmadır.
6)Osmanlı Devletinden kalan asırlık sorunlar da ortadan kaldırılmıştır.

MUSTAFA KEMAL’E SUİKAST GİRİŞİMİ: (16 HAZİRAN 1926)
CUMHURİYET REJİMİNE VE DEVRİMLERE KARŞI OLANLAR ile İTTİHAT ve TERAKKİCİLERİN SON TEMSİLCİLERİ TARAFINDAN MUSTAFA KEMAL’İ ÖLDÜRMEK AMAÇLI DÜZENLENEN SUİKASTTIR.
Mustafa Kemal’in 16 Haziran 1926’da İzmir’e yapacağı gezi sırasında gerçekleştirmeyi planlamışlardır.Gezinin bir gün ertelenmesi üzerine suikast planı İzmir valiliğine duyurulmuş,suçlular yakalanmış ve İzmir ve Ankara’da kurulan İstiklal mahkemelerinde yargılanmışlardır.
Mustafa bu olaydan sonra “Benim naçiz vücudum,bir gün elbet toprak olacaktır,fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet yaşayacaktır” diyerek rejimin sadece kendi kişiliği ile bağlantı olmadığını,kökleşmiş olduğunu vurgulamak istemiştir.
(SUİKAST PLANINI;Eski milletvekillerinden Ziya Hurşit,Saruhan milletvekili Şükrü,Eskişehir milletvekili Arif ile bazı ittihatçılar hazırlamışlardır.Suikastçıları Sakız adasına kaçıracak olan motorcu GİRİTLİ ŞEVKİ ihbar etmiştir.)
SERBEST CUMHURİYET FIRKASI: (12 AĞUSTOS 1920)
KURULUŞ NEDENLERİ:
1)Değişik kesimlerin görüşlerinin TBMM’ de temsil edilmesi gereği ve demokratik hayata tam olarak geçmek,
2)Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılması üzerine TBMM’ de tek parti olarak Cumhuriyet Halk Partisinin kalması,hükümetin denetlenmesi ve eleştirilmesi olanağını ortadan kaldırıyordu.
3)1929 yılında tüm dünyayı saran ekonomik bunalım Türkiye’yi de etkilemişti.İktidara yeni kadroların gelmesi,yeni çözümleri de getirebilirdi.
Bu nedenlerle Mustafa Kemal,güvendiği arkadaşı Fethi Okyar’a yeni bir parti kurmasını teklif etti.Kurulan bu partinin programında CHP’nin programından farklılıklar vardı.Bunlar:
Ekonomide LİBERALİZM’ İN benimsenmesi idi.
Seçimlerin tek dereceli olmasını istiyordu.
Ancak bir süre sonra Serbest Cumhuriyet Fırkası da amacından uzaklaştı.REJİME ve ATATÜRK’ e karşı olanların sığındığı bir yer haline geldi.Parti teşkilatı gericilerin eline geçti ve dinsel gösteriler yapılmaya başlandı.Fethi Bey bir ayaklanma çıkmasından korkarak partiyi 18 ARALIK1930’da kapattı.
SONUÇLARI:
1-LAİKLİK İLKESİNİN YETERİNCE ANLAŞILMADIĞI VE YERLEŞTİRİLEMEDİĞİ ANLAŞILDI.
2-HALKIN CAHİL OLMASI VE YAPILAN DEVRİMLERİ ANLAYIP ÖZÜMSEMEMESİ,GERİCİ VE TUTUCU ÇEVRENİN İŞİNE YARADI.KURULAN YENİ PARTİLER BU ÇEVRELERİN ODAKLANDIKLARI YERLER OLDU.BU PARTİLERİ KULLANARAK AYAKLANMALAR ÇIKARDILAR.

MENEMEN OLAYI:(23 ARALIK 1930)
Serbest Cumhuriyet Partisinin kurulması ile etkinliklerinin arttıran gericilerin en yoğun çalışma yaptıkları yer EGE BÖLGESİ olmuştur.NAKŞİBENDİ TARİKATI liderlerinden DERVİŞ MEHMET,23 ARALIK 1920’ de MENEMENDE dini ayaklanma çıkarmış,bu ayaklanmayı bastırmaya çalışan genç yedeksubay (öğretmen) KUBİLAY şehit edilmiştir.Ordu olaya el koymuş,bölgede sıkıyönetim ilan edilerek isyan bastırılmış ve isyancılar İSTİKLAL MAHKEMELERİNDE yargılanmışlardır.
*** BU İSYAN ŞEYH SAİD İSYANINDAN SONRA LAİK DEVLET DÜZENİNİ YIKMAYA YÖNELİK İKİNCİ BÜYÜK AYAKLANMADIR.

HUKUK ALANINDAKİ DEVRİMLER:
1-ANAYASA’NIN KABULÜ(1921-1924 ANAYASALARI)
2- MEDENİ KANUNUN KABULÜ
3-BORÇLAR,İCRA ve İFLAS YASALARI,CEZA YASASI.
HUKUK ALANINDA DEVRİM YAPILMASININ NEDENLERİ:
1-Osmanlı hukuk anlayışının modern yaşama uygun olmaması ve çağdaş hukuk düzeyine ulaşılmak istenmesi,
2-Osmanlı hukuk sisteminde cinsiyet ayrımının olması,hukuk alanında eşitlik sağlanmak istenmesi.
3-Türkiye Cumhuriyeti’nin LAİK devlet temeline oturtulmak istenmesi.

TEŞKİLAT-I ESASİYE(1921 ANAYASASI):
TBMM açılarak yeni bir devlet kurulmuştur.1.İnönü Savaşından sonra kabul edilmiştir.Olağanüstü bir dönemde bağımsızlık ön planda tutularak hazırlanmıştır.Kuvvetler birliği ilkesi uygulanmış,kararlar meclis içinden çıkan hükümet tarafından alınmıştır.Savaş dönemi bitince bu anayasa ihtiyaçlara cevap vermemeye başlamıştır.
1924 ANAYASASI:
Rejimin belirlenmesi sonrasında 1921 anayasasına bazı yeni maddeler ilave edilmiştir.Daha kapsamlı bir anayasa yapmak için çalışmalara başlandı.20 NİSAN 1924’ de yeni anayasa yürürlüğe kondu.
Bu anayasaya göre:
1-Türkiye;Cumhuriyet’le yönetilir.
2-Türkiye’nin resmi dili TÜRKÇE,başkenti ANKARA ve dini İslam’dır.(Halkın yenilikleri tepki ile karşılaması nedeniyle DİN belirtilmiştir.
3-Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
4-Cumhurbaşkanı Meclis tarafından 4 yıllık süre için bir kereden fazla seçilebilir.
5-Güçler birliği kabul edilecektir.
6-Seçmen yaşı 18 olup,40 bin kişi bir milletvekili seçecektir.
**Bu anayasada da zaman içinde bazı değişiklikler yapılmıştır.
BU DEĞİŞİKLİKLER:
1-1928’ de anayasa’dan “DEVLETİN DİNİ İSLAM’DIR” maddesi çıkarıldı.(Anayasa LAİKLEŞTİ.)
2-Kadınlara 1930’da BELEDİYE SEÇİMLERİNE KATILMA ,1933’de MUHTAR,1934’ de MİLLETVEKİLLİĞİ SEÇME ve SEÇİLME hakları tanındı.
3-Seçmen yaşı 22’ye çıkarıldı.
4-1937 yılında ATATÜRK İLKELERİ anayasaya kondu.( Altı ilke)
5-1945 yılında anayasa dili TÜRKÇELEŞTİRİLDİ.
***Bu anayasa 1961 yılına kadar yürürlükte kaldı.

1961 ANAYASASI:
1960 İHTİLALİ sonrası halk oyuna sunularak kabul edildi.
1- GÜÇLER AYRILIĞI ilkesi kabul edildi.
2- İKİLİ MECLİS SİSTEMİ benimsendi.( MİLLET MECLİS ve CUMHURİYET SENATOSU olmak üzere)
3- ANAYASA MAHKEMESİ kuruldu.
4- Cumhurbaşkanı 7YILLIK bir süre için TBMM tarafında bir kez seçilecektir.
1982 ANAYASASI:
1980 ihtilali sonrası halk oyuna sunularak kabul edilmiştir.
1-Tek meclis sistemi kabul edilmiştir.
2- Seçimlerin beş yılda bir yapılması kabul edilmiştir.
****1921,1924,1961,1982 anayasalarında ULUSAL EGEMENLİK,TBMM’ nin ÜSTÜNLÜĞÜ,SAVAŞA ve BARIŞA KARAR VERMESİ,YASA YAPMA YETKİLERİ HİÇ DEĞİŞMEDEN GÜNÜMÜZE KADAR GELMİŞTİR.

TÜRK MEDENİ KANUNU’NUN KABULÜ ( 17 ŞUBAT 1926/4 EKİM’ de yürürlüğe girmiştir.)
KABUL EDİLME NEDENLERİ:
1-Yeni kurulan Türk Devletinin din toplumu yani ÜMMETÇİLİK değil,ULUSÇULUK esaslarına göre kurulması.
2-Hukuktaki ikiliği ortadan kaldırmak
3-İslam dininin ilkelerine dayalı Osmanlı medeni yasası olan MECELLE’ nin SORUNLARI ÇÖZMEDE YETERSİZ KALMASI.
4-Gayrimüslimlere tanınan hukuksal ayrıcalıkların sona erdirilmek istenmesi.
*****1924’ten itibaren çalışmalar sonucunda İSVİÇRE MEDENİ KANUNU bazı değişikler ile örnek alınmıştır.(O dönemde Avrupa’daki en son anayasa olması ayrıca sorunların akılcı ve pratik bir şekilde çözülmesi gibi nedenlerle örnek alınmıştır.
İsviçre’den BORÇLAR,İCRA ve İFLAS YASASI,
İtalya’dan CEZA YASASI,
Değişik Avrupa ülkelerinden derlenerek TİCARET YASASI alındı.
Kadınlar her mesleğe girebilme,boşanma,miras,resmi nikah,seçme-seçilme,mahkemelerde eşitlik gibi haklara kavuştu.
Patrikhanelere tanınan hukuksal ayrıcalıklar sona erdirildi.
Hukuk yapısı çağdaş,laik ve demokratik şekle dönüştürüldü.
EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN DEVRİMLER:
Nedenleri:
1-Osmanlı Devletinde Eğitimde birlik beraberlik yoktu.Değişik eğitim kurumlarından farklı görüşlere sahip kuşaklar yetişiyordu.Kültürel çatışma vardı.En yaygın eğitim kurumu olan Medreseler büyük ölçüde bozulmuştu.
2-Eğitim sistemi dinsel temellere dayanmaktaydı.
3-Zararlı ve bölücü çalışmalar Azınlık okullarının denetimi yoktu.
4-Mustafa Kemal,eğitimin devletin temel görevlerinden biri olduğu için eğitimi çağın koşullarına göre düzenlemek,laik,bilimsel gelişimleri takip etmek için çalışmaları başlatmış,Halifeliğin kaldırıldığı gün TEVHİD-İ TEDRİSAT KANUNUNU (3 MART 1924) çıkararak eğitimde ilk ve en önemli adım atılmıştır.Bu yasa ile ;
1-Eğitim ve öğretimde birlik sağlandı.
2-Ülkedeki tüm eğitim kurumları,yeni kurulan Milli Eğitim Bakanlığının denetimine girdi.
3-Çağdaş eğitimin esasları belirlendi.
4-Kız ve erkek çocukları için ilköğretim zorunlu hale getirildi.
5-Bu yasaya bağlı olarak Medreseler kaldırıldı.
6-1933’ te İstanbul Üniversitesi açıldı.
&
MİLLİ EĞİTİMİN GÖZETECEĞİ ESASLAR:
1-Öğretim birliğinin sağlanması,
2-Karma eğitim yapılması
3-İlköğretimin zorunlu ve parasız olması,
4-Öğretimde teori ve uygulamanın birlikte yürütülmesi,
5-Öğretim programlarının,sosyal hayatın ve çağın gereklerini karşılaması,
6-Eğitim programlarının milli ve bilimsel olması,
7-Eğitim ve öğretimde disiplinin sağlanması.
&
HARF İNKILABI: (1 KASIM 1928)
Tarih boyunca Türkler farklı yazılar kullanmışlardır.Orta Asya’da yaşayan Türkler kendi dillerine uygun UYGUR ve GÖKTÜRK alfabelerini kullanmışlardı.İslamiyet’i benimsemelerinden sonra Arap kültürünün etkisiyle ARAP ALFABESİNİ benimsediler.
ARAP ALFABESİNİN KALDIRILMA NEDENLERİ:
1)Arap alfabesi Türk diline uygun değildi.Arap harfleri,Türkçe’nin ses yapısına uymuyordu,Türkçe’deki bazı seslerin karşılığı Arapça’da yoktu.
2)Yazma ve okuma arasında farklılıklar vardı.
3)Öğrenmesi zordu.Okunabiliyor ancak anlamı anlaşılmıyordu.Bu nedenlerle okuma yazma oranı çok düşüktü.Toplum bilgi ve kültür yönüyle geriydi.
4)Türk dili ve edebiyatı gelişmemişti.
Oluşturulan komisyonlar ve yapılan araştırmalar sonucu Türkçe’ye en uygun alfabe olarak LATİN ALFABESİNİ benimsendi.Yapılan küçük değişiklikler ile Türk alfabesi olarak kabul edildi (1 Kasım1928).
SONUÇLARI:
1-Okur-yazar oranı arttı.
2-Türk dili ve edebiyatı gelişti.Düşünceler tam ve doğru olarak ifade edilebildi.
3-Halkın eğitim,kültür alanlarında ilerlemesi sağlandı.
4-Kitap basımı ve satışında büyük artış sağlandı.
Bu yenilik ile doğu kültüründen batı kültürüne geçiş sağlandı.Mustafa Kemal,BAŞÖĞRETMEN sıfatıyla yeni harflerin halka öğretilmesinde önemli bir rol oynadı.
&
TÜRK TARİH KURUMUNUN KURULMASI:(12 NİSAN 1931)
Nedenleri:
1-Osmanlı Devleti döneminde,tarih anlayışı olarak Osmanlı saltanat tarihi ve İslam dininin tarihi öğretiliyordu.Esas kökenimizi oluşturan Orta Asya Türk Tarihi araştırılmamıştı.Hatta Türklerin İslamiyet’e yararlarından bile söz edilmiyordu.
2-Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti ise MİLLİYETÇİLİĞİ temel ilkelerden biri olarak benimsemişti.Geçmişimiz tam ve doğru olarak araştırılmalarıydı.Mustafa Kemal,bu konuda “Büyük devletler kuran atalarımız,büyük ve güçlü uygarlıklara da sahip olmuştur.Bunu aramak ve incelemek Türklüğe ve dünya’ya bildirmek bizler için borçtur” diyordu.
SONUÇLARI:
1-Türklerin nereden geldikleri,kurdukları devletler ve kültürleri hakkında araştırma yapmak için TÜRK TARİH KURUMU kuruldu.
2-Araştırmalar sonucunda Türk tarihi ile ilgili çeşitli eserler yazıldı.(AFET İNAN bu konuda çok çaba harcamıştır.)
TÜRK DİL KURUMUNUN KURULMASI:(12TEMMUZ 1932)
NEDENLERİ:
1-Osmanlı Devletinde dil birliği yoktu.Devletin resmi dili OSMANLICA idi.Arapça+Farsça+Türkçe’nin karışımından oluşmuştu.Halk ise Türkçe konuşuyordu.Böylece halk ile aydınlar arasında dil kopukluğu meydana gelmişti.Türkçe konuşan halk kültürsüz kesim olarak nitelendiriliyordu.
2-Bilim ve edebiyat dilinin de Arapça ve Farsça olması Türk dilini ve edebiyatını geriletiyordu.
3-Tanzimat döneminden sonra ise yurt dışına eğitime gidenler ve açılan azınlık okulları nedeniyle AYDINLAR ARASINDA Fransızca ön plana çıktı.
4-Eğitimde nasıl birlik yoksa,dilde de birlik yoktu.
DİL DEVRİMİNİN AMAÇLARI:
1-Türkçe’yi Arapça,Farsça,Fransızca ve diğer yabancı kelime ve deyimlerden temizlemek,
2-Türkçe’yi kaynaklardan yararlanarak araştırmak,zenginleştirmek,
3-Türkçe’nin BİLİM ve EDEBİYAT DİLİ şekline dönüşmesini sağlamak,
4-Türkçe’yi evrensel bir dil şekline dönüştürmek.
**Atatürk’ün de katıldığı DİL KURULTAYLARI sonucunda TÜRK DİL KURUMU kuruldu.
(12 TEMMUZ 1932)
*****Türk Tarih Kurumunun kurulması,Türk Dil Kurumunun kurulması “MİLLİYETÇİLİK “ ilkesi ile doğrudan ilgilidir.
TOPLUMSAL ALANDAKİ DEVRİMLER:
Nedenleri:
1-Devlet ve hukuk düzeninin laikleştirilmesi toplumsal yaşayışı da etkileyecektir.Laikleşmenin daha hızlı gerçekleşebilmesi için günlük yaşantımızı ilgilendiren kurumların kaldırılmasını da gerekli kılmıştır.
1-Kılık-kıyafetin düzenlenmesi (Şapka devrimi) ( 25 KASIM1925)
2-Tekke ve zaviyelerin Kapatılması (30 KASIM 1925)
3-Takvim,Saat ve Ölçülerde değişiklik
4-Soyadı Yasası (21 HAZİRAN 1934)
KILIK-KIYAFETİN DÜZENLENMESİ (ŞAPKA KANUNU/GİYSİLERDE YENİLİK)
(25 KASIM1925)
Nedenleri:
1-Osmanlı Devletinde diğer alanlarda olduğu gibi giysi birliği de yoktu.2.Mahmut döneminde birtakım değişiklikler yapıldıysa da olumsuz sonuçlar ortaya çıkmıştır. Örneğin “FES” giyilmeye başlanmıştı.Fesin giyilmesi içeride dini açıdan olumsuz gelişmelere yol açtığı gibi,Avrupa’da ise gericiliğin sembolü olarak kabul ediliyor,Türk halkı küçümseniyordu.Aynı zamanda ülkemizde fesin üretilemeyişi Osmanlı parasının dışarıya çıkmasına yol açıyordu.
2-Osmanlı devleti çok uluslu olduğu için farklı din ve inançlar bulunuyordu.Bunların hepsinin giysiler farklıydı.Dinler giysilerle ayırt edilebiliyordu.Ayrıca giysilerde bölgesel farklılıklarda vardı.
3-Kadınlarımızın giysileri toplumda onları ikinci sınıf vatandaş yapıyordu.Türk kadını da bu toplumun bir bireyiydi ve çağdaş bir görünüme bürünmesi gerekliydi.
Mustafa Kemal,bizzat Kastamonu’ya giderek şapka takarak batı tarzı giysilerle halkına örnek oldu.Çıkarılan Şapka Kanunu ile Türk erkeklerinin şapka giymesi zorunlu hale getirildi.Türk kadınına da hiçbir zorlama getirilmediği halde zamanla onlarda çağdaş bir görünüme büründüler.
**** Ayrıca 1934’ de çıkarılan yeni bir yasa ile dinsel kıyafetleri sadece ibadet yerlerinde giyilebileceği ve her dinin en üst düzey görevlisinin bu yasanın dışında tutulması kabul edildi.(Örneğin; DİYANET İŞLERİ BAŞKANI,FENER RUM PATRİĞİ,ERMENİ PATRİĞİ, HAHAMBAŞI gibi.)

***AMAÇ;Giyim ve kuşamdaki karışıklığa son verip,birlik ve beraberliği güçlendirmekti.Yeni giysiler batı özentisi değil,özgürlük ve çağdaşlığın sembolü idi.Laikliğe aykırı görüntüleri silmekti.
TEKKE VE ZAVİYELERİN KAPATILMASI: (30 KASIM 1925)
Nedenleri:
1-13.yy’ da halka yararlı olan (Hoşgörü ve Tanrı sevgisini aşılayan MEVLEVİLİK, BEKTAŞİLİK, YUNUS EMRE TEKKELERİ gibi..)tekke ve zaviyeler zamanla hem halkı sömüren hem de siyasete karışan yön veren halkı kışkırtıp,isyanlara neden olan yerlere dönüştü.
2-Cumhuriyet’in ilk yıllarında bu kurumlar REJİM KARŞITI ÇALIŞMALARIN MERKEZİ şekline dönüştü. (ŞEYH SAİT ve MENEMEN İSYANLARININ çıkmasında etkili oldular.)Bunun üzerine Mustafa Kemal,” TÜRKİYE CUMHURİYETİ ŞEYHLER,DERVİŞLER,MÜRİDLER ÜLKESİ OLAMAZ” diyerek bu konudaki devrimin zorunluluğunu belirtmiştir.
*****30 KASIM 1925’ de tekke ve zaviyeler kapatılmış,türbeler yeniden düzenlenmiştir.Ayrıca SEYH,DERVİŞ,MÜRİD gibi ünvanlar,falcılık,muskacılık yasaklanmıştır.
****Bu devrim LAİKLİK ilkesi ile ilişkilidir.
&
TAKVİM,SAAT ve ÖLÇÜLERDE DEĞİŞİKLİK:
Nedenleri:
1-Osmanlı Devletinde HİCRİ ve RUMİ olmak üzere iki takvim kullanılıyordu.Bu durum karışıklıklara yol açıyordu.Batı’da MİLADİ TAKVİMİN kullanılması nedeniyle batı ile ilişkilerimizde karışıklık yaratıyordu.
26 ARALIK 1925’ te çıkarılan yasa ile MİLADİ TAKVİM ve ULUSLAR ARASI SAAT sistemi kabul edildi.1OCAK 1926 tarihinden itibaren kullanılmaya başlandı.
20MAYIS 1928’ de ULUSLAR ARASI RAKAMLAR kabul edildi.
2-Osmanlı Devletinde kullanılan ve ülke içinde ekonomik karışıklığa neden olan ARŞIN,ENDAZE ve OKKA yerine 1 NİSAN 1931’ de METRE,GRAM gibi modern ölçüler kabul edildi.
27 MAYIS 1935’de hafta tatili;PAZAR GÜNÜ olarak kabul edildi.
&
SOYADI KANUNU: ( 21 HAZİRAN 1934)
Nedenleri:
1-Osmanlı Devletinde kişilerin LAKAP,UNVAN,BABA ADI ve DOĞDUKLARI YERLER ile tanımlanmaları EĞİTİM,ASKERLİK,TAPU ve MAHKEMELERDE karışıklıklara yol açıyor,kişiler tam olarak ayrıştırılamıyordu.
Çıkarılan yasa ile her vatandaşın öz adı dışında SOYADI olması zorunlu hale getirildi.Alınan soyadları Türkçe olacak,gülünç ya da ahlaka aykırı kelimeler olmayacaktır.
*****24 KASIM 1934’ te halkımız meclis ararcılığı ile Mustafa Kemal’e “ATATÜRK”SOYADINI VERMİŞTİR.
27 KASIM 1934 ‘te AĞA,HACI,HAFIZ,MOLLA gibi toplumda zümre ve sınıf ayrılıkları oluşturabilecek ünvanların kullanılması yasaklanmış
LAİKLİKLE İLİŞKİLİ DEVRİMLER ve KRONOLOJİK SIRALAMALARI:
1)SALTANATIN KALDIRILMASI : 1Kasım1922 ( Aynı gün ŞEYHÜLİSLAMLIK kaldırılmıştır.)
2)HALİFELİĞİN KALDIRILMASI: 3 Mart 1924 (Laikliğin önündeki en önemli engeldir)
3)TEVHİD-İ TEDRİSAT YASASI: 3 Mart 1924
4)ŞERİYE ve EVKAF VEKALETİ’ nin kaldırılması: 3 Mart 1924 ( Yerine DİYANET İŞLERİ ve VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ kurulmuştur.)
5)TEKKE ve ZAVİYELERİN KAPATILMASI: 30 Kasım 1925
6)TÜRK MEDENİ KANUNU’ nun KABULÜ: 17 Şubat 1926
7)MAARİF TEŞKİLATI HAKKINDA KANUN : 1Mart 1926 (İlk ve ortaöğretimde düzenlemeler yapılmıştır.)
8)ANAYASANIN LAİKLEŞMESİ: 10 Nisan 1928 (“Devletin dini İslam’dır” maddesi kaldırıldı.)
9)1934’ te çıkarılan yasalar ile DİNSEL GİYSİLERİN ibadet yerleri dışında giyilmesinin yasaklanması,ŞEYH,DERVİŞ,MÜRİD gibi ünvanların yasaklanması.
10)LAİKLİĞİN 5 ŞUBAT 1937 ‘DE ANAYASA MADDESİ OLARAK KABUL EDİLMESİ
( ATATÜRK İLKELERİNİN ANAYASA MADDESİ OLARAK KABUL EDİLMESİ.)
11)1982 ANAYASASININ İKİNCİ MADDESİNDE “TÜRKİYE CUMHURİYETİ LAİK,DEMOKRATİK ve SOSYAL BİR HUKUK DEVLETİDİR” maddesi kabul edildi ve DEĞİŞTİRİLEMEYECEK MADDELERDEN biri oldu.
&
EKONOMİK ALANDAKİ DEVRİMLER:
NEDENLERİ:
1-Osmanlı Devletinde Duraklama döneminden itibaren ekonomik sorunlar büyümüş,son dönemlerinde ise dışa bağımlı hale gelinmiştir.Sanayi inkılabı gerçekleştirilemediği için,Osmanlı Devleti Batı’nın açık pazarı ve hammadde kaynağı şekline dönüşmüştür.
2-1854 (Kırım Savaşı sırasında İngiltere’den borç alındı)’ten itibaren dış borçlar ödenemediği için alacaklı devletler borçlarını almak için DUYUN-U UMUMİYE İDARESİ (Genel Borçlar İdaresi)’ni kurmuşlardır.Osmanlı Devletinin gelirleri bu kuruluş tarafından alınmaya başlamış,Osmanlı Devleti üzerinde MALİ DENETİM OLUŞMUŞTUR.
3-Osmanlı’nın katıldığı savaşlar (TRABLUSGARP,BALKAN ve 1.DÜNYA SAVAŞI) ekonomiyi olumsuz etkilemiştir.
4-Kurtuluş Savaşında bütün bu olumsuzluklara rağmen eldeki ekonomik güç büyük ölçüde savunma için harcanmıştır.Bu durumlar,ekonomik alanda ciddi kararlar almayı zorunlu kılmıştır.
5-1 MART 1922 ‘den itibaren ekonomi ile ilgili kararlar alınmaya başlanmıştır.Bunlar;
* Lozan Barış Antlaşmasından önce 17 ŞUBAT 1923’ te İŞÇİ,TÜCCAR,ÇİFTÇİ ve SANAYİCİ kesimi olmak üzere 1135 kişinin katılımı ile İZMİR İKTİSAT KONGRESİ düzenlenmiştir.
(17 Şubat-4 Mart 1923)
Kongrede Mustafa Kemal,siyasi ve askeri başarılar ne kadar büyük olursa olsun EKONOMİK BAĞIMSIZLIK olmadan bu başarıların kısa zamanda yok olacağı üzerinde durmuştur.
KONGREDE ALINAN KARARLAR:
1-Bu kongrede “MİSAK-I İKTİSADİ” (Ekonomi andı) kararı benimsenmiş ve ekonomik bağımsızlıktan ödün verilmeyeceği belirtilmiştir.
2-Hammaddesi yurt içinde bulunan veya yetiştirilebilen sanayi dalları kurulmalıdır.
3-Yabancı tekellerden kaçınmalıdır.
4-Devlet,özel sektörün yatırım yapmadığı alanlarda çalışmalar yapmalıdır.
SONUÇLAR:
Ekonomik gelişmemiz ve kalkınmamız ULUSAL BAĞIMSIZLIĞIMIZ İÇİNDE SAĞLANACAKTIR.
Ekonomide DEVLETÇİLİK İLKESİ uygulanacaktır.Ekonomimizin gelişmesi için ÖZEL TEŞEBBÜSLERE yardım edilecek,özel girişimlerin başaramadığı ekonomik çalışmalar DEVLET eliyle gerçekleştirilecektir.
Ekonominin gelişmesi için PLANLI EKONOMİ uygulanacaktır.(1933 yılında sanayinin devlet eliyle kurulmasını sağlayacak 1.BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI kabul edildi.)
Ekonomik bağımsızlığa kavuşmak için LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASINDA KAPİTÜLASYONLAR kaldırıldı.

TARIM ALANINDAKİ GELİŞMELER:
Osmanlı Devletinde halkın çoğunluğu ,geçimini tarım ile sağlıyordu.Ancak ağırlaşan vergiler,savaş ve benzeri durumlar halkın bu alandaki sorunlarını iyice arttırmıştır.
1-Köylünün durumunu iyileştirmek için üzerinde ağır bir yük olan AŞAR VERGİSİ 1925 yılında kaldırıldı.Bu kararla devlet büyük bir gelir kaynağından vazgeçmiş,ancak ekonomik açıdan rahatlayan köylü üretimini arttırmıştır.
2-Ziraat Bankasının uzun vadeli faizsiz kredi vermesi sağlandı.
3-Devlet üretme çiftlikleri kuruldu.
4-Köylüye tohum ve tarım makinaları yardımı yapıldı.
5-Hayvancılığın gelişmesi için VETERİNER FAKÜLTESİ açıldı.
6-Köylünün ürünleri aracısız ve değerine satabilmesi için TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ kuruldu.
7-Ucuz tohum sağlanması,tahılların depolanması ve tarımsal hastalıklarla mücadele için YÜKSEK ZİRAAT enstitüsü kurulmuş,daha sonra ZİRAAT FAKÜLTESİNE dönüştürülmüştür.
8-Çay,turunçgiller ve şeker pancarı gibi önemli ürünlerin yetişmesi sağlanmıştır.
9-Topraksız köylüyü toprak sahibi yapmak için TOPRAK REFORMUNA gidilmeye çalışılmış,1929’ da ilk denemesi yapılmasına rağmen,bu karar başarıya ulaşamamıştır.
TİCARET ALANINDAKİ GELİŞMELER:
Osmanlı Devletinde ticaret,azınlıklar ve yabancı devletler tarafından yapılmaktaydı.Lozan Antlaşmasında kapitülasyonların kaldırılması nedeniyle ULUSAL TÜRK TİCARETİNİN yaratılması için çalışmalar yapıldı.Bunlar:
Yerli tüccarı güçlendirmek ve kredi sağlamak amacıyla ilk özel bankamız olan İŞ BANKASI kuruldu.(1924)
1925’ te TİCARET ve SANAYİ ODALARI kuruldu.
1926 ‘da Türk denizlerinde gemi işletme hakkının yalnız Türkiye’ye verildiği KABOTAJ YASASI çıkarıldı.(Kapitülasyonların uzantısı da ortadan kalkmış oldu.
Yabancıların kurduğu ticaret işletmeleri ULUSALLAŞTIRILDI.
SANAYİ ve MADENCİLİK ALANINDAKİ GELİŞMELER:
Osmanlı Devleti,kapitülasyonlar ve sermayenin,yetişmiş insan gücünün olamayışı gibi birçok nedenle sanayi kurulamamıştı.Bu durum yıkılışının en önemli nedenlerinden biri olmuştur.Dışarıya bağımlı olmaktan kurtulup,ulusal ekonominin kurulması için şunlar yapılmıştır.
Özel sektörün yatırım yapmasını sağlamak amacı ile “TEŞVİK-İ SANAYİ KANUNU” çıkarıldı.(28 Mayıs 1928)Ancak bu yasa ALT YAPININ OLMAYIŞI,YETİŞMİŞ ELEMANIN OLMAMASI,YETERLİ ve BÜYÜK SERMAYENİN olmaması VE DÜNYADAKİ EKONOMİK BUNALIMLAR nedeniyle başarısız olunmuştur.
Yalnızca bazı dokuma atölyeleri oluşturulmuş ve UŞAK’ ta ŞEKER FABRİKASI kurulmuştur.
Atatürk,farklı EKONOMİK GÖRÜŞLER getirilsin diye “ SERBEST CUMHURİYET PARTİSİ” nin kurulmasını sağlamış ancak sonuç alınamamıştır.
Devlet,üç beyaz( un,şeker,pamuk) ve üç siyah (kömür,demir,akaryakıt)projelerine vermiştir.
1.BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI(1933) hazırlanarak uygulamaya konulmuştur.SÜMERBANK ve ETİBANK’ ında desteğiyle KAĞIT,DERİ,DEMİR-ÇELİK,DOKUMA gibi çeşitli alanlarda fabrikalar kuruldu.( DEVLETÇİLİK İLKESİ resmen uygulamaya kondu ve Türkiye kalkınmada dünyada ÜÇÜNCÜ sırayı aldı.
2.BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI 2.DÜNYA SAVAŞI nedeniyle uygulanamamıştır.
Sanayileşmeye paralel olarak maden işletmeciliğine yönelmek gerekiyordu.Bu amaçla MADEN TETKİK ve ARAMA ENSTİTÜSÜ kuruldu.

ULAŞIM-SAĞLIK ve BAYINDIRLIK ALANINDAKİ UYGULAMALAR.
1-Osmanlı Devleti döneminde bayındırlık alanlında ANADOLU ihmal edilmiş,RUMELİ ve ARAP ülkelerine önem verilmiştir.Cumhuriyet döneminde sanayileşme ile birlikte Anadolu bayındır hale gelmeye başladı,yakılan,yıkılan kentler devlet eliyle yeniden kuruldu.
2-Ekonomik alanlarda başarı sağlanması için ulaşıma önem verilmesi gerekliydi.Bu nedenle DEMİRYOLLARI ve karayolları yapımına önem verildi.(1927)
3-Denizciliğin gelişmesi için DENİZBANK(1938),DEVLET DENİZ YOLLARI UMUM MÜDÜRLÜĞÜ (1939) ve DENİZCİLİK BANKASI (1952) kuruldu.TÜRK HAVA KURUMU aracılığı ile havacılığa önem verildi.
4-TBMM’ nin açılmasından itibaren sağlığa önem verildi.2 MAYIS 1920’ de SAĞLIK ve SOSYAL YARDIM BAKANLIĞI kuruldu.Sağlık okulları açıldı.Hastane ve hekim sayısı arttırıldı.ÇOCUK ESİRGEME KURUMU,YEŞİLAY,KIZILAY kuruldu.Sıtma,Frengi,Verem gibi hastalıklarla mücadele edilmeye başlandı.
TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN DIŞ SİYASETİ:
BALKAN ANTANTI : (9ŞUBAT 1934)
1933 yılında ALMANYA ve İTALYA güçlenerek yayılmacı bir politika izlemeye başladılar.Bu durum üzere tehlike altına giren BALKAN ÜLKELERİ ararlarındaki anlaşmazlıkları bir tarafa bırakarak bu iki devlete karşı bir birlik oluşturma yoluna gittiler.
TÜRKİYE,YUNANİSTAN,ROMANYA ve YUGOSLAVYA bir araya gelerek sınırlarının güvenliğini sağlamak,ekonomik ve kültürel ilişki kurmak amacıyla bu birliği oluşturdular.
&
SADABAT PAKTI (8 TEMMUZ1937)
Türkiye ile İran arasındaki ilişkiler 1934 yılında İran Şahı PEHLEVİ’ nin Türkiye’yi ziyaret etmesiyle gelişmiş ve bu gelişme SADABAT PAKTININ yapılmasına yol açmıştır.
Bu paktın amacı:
Yakın doğuda barış ve güvenliği sağlamak amacıyla dünya barışına hizmet etmeyi amaçlıyordu.TÜRKİYE,İRAN,IRAK ve AFGANİSTAN arasında imzalanmıştır.

TÜRK DEVRİMİ
Amacı ve Tarihi Kökenleri
SİYASAL DEVRİM
Saltanatın Kaldırılması
Ankara’nın Başkent Oluşu
Cumhuriyet’in İlanı
Halifeliğin Kaldırılması
Laiklik
EĞİTİM DEVRİMİ
Tevhidi Tedrisat Kanunu
Türk Alfabesinin Kabulü
Eğitimin Tabana Yayılması
Zihniyet Devrimi
KÜLTÜR DEVRİMİ
Dil Devrimi
Tarih Devrimi
Güzel Sanatlar
Halk Evleri
HUKUK DEVRİMİ
Şeriye ve Evkaf Vekaletinin Kaldırılması
1921 ve 1924 Anayasaları
Türk Medeni Kanunu
Türk Ceza Kanunu
Diğer Kanunlar
EKONOMİ DEVRİMİ
İzmir İktisat Kongresi
Ekonominin Ulusallaştırılması
Tarım
Sanayi
Ulaştırma ve Diğer
SOSYAL YAPIDA DEVRİM
Kadın Hakları
Şapka, Kılık ve Kıyafet Devrimi
Tarikat, Tekke Zaviye ve türbelerin Kapatılması
Uluslararası Saat ve Takvimin Kabul Edilmesi
Hafta Tatilinin Kabul edilmesi
Soyadı Kanunu
Sağlık ve sosyal Yardım alanında devrim
DIŞ İLİŞKİLER
Musul Sorunu
İngiltere İle İlişkiler
Fransa İle İlişkiler
Yunanistan İle İlişkiler
İtalya İle İlişkiler
Rusya İle İlişkiler
Doğulu Devletler İle İlişkiler
Milletler Cemiyetine Katılış
Balkan Antantı
Montrö Boğazlar Sözleşmesi
ÖNEMLİ OLAYLAR
Siyasi Gelişmeler
Cumhuriyet Halk Partisi
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
Şeyh Sait Ayaklanması
Tahrir-i Sükun Kanunu
Atatürk’e Suikast Girişimi
Serbest Cumhuriyet Fırkası
Menemen Olayı
Hatay Sorunu
ATATÜRK İLKELERİ
Cumhuriyetçilik
Milliyetçilik
Halkçılık
Laiklik
Devletçilik
İnkılapçılık

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI
(1914-1918)
Savaş başlamadan
önce
İTİLAF(Uzlaşma) DEVLETLERİ (1907)
İTTİFAK(Bağlaşma) DEVLETLERİ(1882)
İNGİLTERE,FRANSA,RUSYA
ALMANYA,AVUSTURYA-MACARİSTAN,
İTALYA
Savaş Başladıktan
sonra
İNG./FR./ÇARLIK RUSYASI/İTALYA
SIRBİSTAN/YUNANİSTAN/ROMANYA
PORTEKİZ/BREZİLYA/JAPONYA/
A.B.D.
ALMANYA/AVUSTURYA- MACARİSTAN
BULGARİSTAN/OSMANLI DEVLETİ

SAVAŞIN NEDENLERİ:
19.yy Avrupa’sını etkileyen iki önemli olay SANAYİ DEVRİMİ ve FRANSIZ İHTİLALİDİR.Sanayi Devrimi sonrasında HAMMADDE ve PAZAR ihtiyacı yüzünden SÖMÜRGECİLİK doğmuştur.Fransız İhtilalinin sonucunda ise MİLLİYETÇİLİK,EŞİTLİK,ADALET ve ÖZGÜRLÜK ilkeleri ortaya çıkmış ve Fransa’dan tüm dünyaya yayılmıştır.Bu ilkelerden MİLLİYETÇİLİK ilkesi çok uluslu devletleri çok etkilemiş,kendi devletlerini kurmak isteyen azınlık devletler ayaklanarak imparatorlukları parçalamışlardır.
1.Dünya Savaşının nedenleri 19.yy.da ortaya çıkmaya başlamış,20.yy. başlarında iyice patlama noktasına gelmiştir.
1)Siyasi birliğini erken kuran devletler,sanayi devrimini erken başlattılar dolayısıyla sömürgecilik yarışında önde gittiler,birliğini tamamlamakta geç kalan dolayısıyla sanayi devrimine ve sömürgecilik yarışına geç girdiler.Ekonomik alanda üstünlük sağlama amacıyla başlayan bu yarış daha sonra askeri alanda üstünlük sağlama şekline dönüştü.Devletler ekonomik alanda elde ettiklerini askeri güçle korumak için SİLAHLANMAYA önem verdiler.
2)BALKANLAR,Avrupa’nın en bunalımlı bölgesiydi.MİLLİYETÇİLİK akımının etkisiyle isyanlar başladı.Kendilerine NÜFUZ ALANI (güç bölgeleri) yaratmak isteyen devletler bu isyanları çıkarları doğrultusunda yönlendirdiler.
3)Rusya,bütün Slavları kendi bayrağı altında toplamak isterken,egemenliği altında birçok SLAV barındıran AVUSTURYA-MACARİSTAN İMP.luğu buna engel olmaya çalıştı.(Avusturya-Mac ve Rusya bu nedenle aynı blokta yer alamazdı.)
4)19.yy.2.yarısında sanayileşmeye başlayan ALMANYA ve İTALYA’nın sömürge elde etme isteği Avrupa’nın sömürgesi çok olan devletlerini endişelendirdi.Bu devletlerin başında İNGİLTERE ve FRANSA geliyordu.İngiltere,Almanya’yı kendisine rakip olarak görüyor,Fransa ise 1871’de Almanya’ya kaptırdığı kömür zengini ALSAS-LOREN (ALSACE-LORRAİNE) bölgesini geri almak fırsat bekliyordu. (Bu nedenlerle Almanya,Fransa ve İngiltere ile aynı blokta yer alamazdı.
Devletler arasındaki çıkar çatışmaları,bolklaşmaları kaçınılmaz hale getirdi.20.yy. başında Avrupa devletleri ikiye bölünmüş durumdaydı.Bu bloklaşmanın ortaya çıkmasında sömürgeler,hammadde kaynakları ve dış pazarlar için birbiriyle yarışan İngiltere ve Almanya’nın etkisi büyüktür.
SAVAŞIN BAŞLAMASI ve GELİŞMESİ:
Gruplaşan devletler amaçlarına ulaşmak için tek çarenin savaşmak olduğuna inanıyorlardı.Bu gergin durumun savaşa dönüşmesi için bir BAHANE gerekiyordu.Bu bahane 1.Dünya savaşının GÖRÜNÜRDEKİ nedeni oldu.
SAVAŞIN GÖRÜNÜRDEKİ NEDENİ:
Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun veliaht’ının SARAYBOSNA’YI (Bosna-Hersek’in merkezi) ziyaretinde bir Sırp milliyetçisi (PİRİNCİP) tarafından öldürülmesidir.(28 Haziran 1914) Bu olay savaşı başlatan bir kıvılcım oldu.
Bu olay üzerine Avusturya-Macaristan,Sırbistan’a savaş açtı.Balkanları egemenliği altına almak isteyen RUSYA,Sırbistan tarafında savaşa girdi. ALMANYA,kendi grubunda bulunan AVUSTURYA-MACARİSTAN’ın yanında yer aldı.FRANSA ve İNGİLTERE ise RUSYA’nın yer aldı.İTALYA,bir süre tarafsız kaldıktan sonra,kendisine Batı Anadolu ( İzmir ve çevresi) vaat edilmesi üzerine İTİLAF devletleri tarafına geçti.Savaş devam ederken değişik tarihlerde JAPONYA,ROMANYA,BREZİLYA,YUNANİSTAN,PORTEKİZ,A.B.D. itilaf devletlerine katıldılar.
OSMANLI DEVLETİNİN 1.DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ:
1.Dünya Savaşı başladığı sırada İtilaf ve İttifak devletlerinin Osmanlı Devletiyle ilgili düşünceleri farklıydı.
İTİLAF DEVLETLERİ OSMANLI DEVLETİNİN 1.DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİNİ NİÇİN İSTEMEDİ?
Yeni cepheler açılacağı için daha çok cephede savaşmak zorunda kalacaklardı.
Sömürgelerine giden yol,Osmanlı’dan geçtiği için kapanacaktı.
İTİLAF DEVLETLERİ OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞA GİRMEMESİ İÇİN HANGİ VAATLERDE BULUNDULAR?
Kapitülasyonların kaldırılabileceği,
Alınan borçların görüşülmesi,
Parası ödenen gemilerin Osmanlı’ya verilmesi.
ALMANYA NİÇİN OSMANLI DEVLETİNİ KENDİ YANINDA SAVAŞA GİRMESİNİ İSTEDİ?
İngiltere’nin sömürgelerine giden yolu kapatmak,İngiltere’nin sömürgelerine ve petrole sahip olmak.
Osmanlı Devleti savaşa girerse yeni cepheler açılacak,İtilaf Devletleri askerlerinin bir bölümü bu cephelere kaydırılacak,Almanya’nın savaştığı kuvvetlerin sayısı azalacaktı.
Osmanlı padişahının HALİFELİK NÜFUZUNDAN yararlanıp,İngiltere sömürgelerindeki Müslümanları savaş dışında tutmak.(Araplar-petrol)
İngiltere ve Fransa’nın Rusya ile karşılıklı yardımlaşmalarını önlemek.(Boğazları kapatarak)
Osmanlı askerlerini ve hammaddesini kullanmak.
OSMANLI HÜKÜMETİNİN (İttihat ve Terakki) ALMANYA’NIN YANINDA SAVAŞA GİRMEK İSTEMESİNİN NEDENLERİ:
Harbiye nazırı Enver Paşa,savaşa girmeyi isteyenler arasındaydı.Çünkü;
Alman hayranıydı ve savaşı Almanya’nın kazanacağına inanıyordu.Son savaşlarda kaybedilen yerler geri alınabilirdi.
Pantürkizm(Bütün Türkleri bir bayrak altında toplama.Özellikle Rus egemenliği altında yaşayan Türkleri./TURANCILIK)
OSMANLI DEVLETİNİN 1.DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ (11 Kasım 1914)
Savaş başladığı zaman Osmanlı Devleti tarafsızlığını ilan etti.Bazı devlet adamları,Balkan felaketlerinin yaraları sarılmadan yeni bir savaşa katılmayı tehlikeli buluyorlardı.İtilaf devletleri Osmanlı Devletinin savaşamayacak durumda olduğunu biliyorlardı.
Osmanlı Devletinin en güçlü adamı Enver Paşa’nın başını çektiği grup savaşa girilmesinden yanaydı.Almanlara gizli bir bağlaşma antlaşması imzaladılar.Birkaç gün sonra da Akdeniz’deki İngiliz donanmasından kaçan iki Alman savaş gemisi (GOBEN ve BRESLAV) Başkomutan vekili Enver Paşa’nın izniyle Çanakkale Boğazını geçerek İstanbul’a sığındı.Tarafsız olduğu için Osmanlı Devletinin bu iki gemiyi elinde tutması ve içindeki mürettebatı da göz altına alması gerekirdi.Ama bu yapılmayarak iki savaş gemisinin satın alındığı ilan edildi.(Gemilere YAVUZ ve MİDİLLİ isimleri verildi.)Mürettebatının da Osmanlı hizmetine alınması kararlaştırıldı.
İtilaf devletleri,Osmanlı Devletine Alman deniz askerlerinin Almanya’ya geri gönderilmeleri şartı ile kapitülasyonları kaldıracaklarını ve paraca yardımda bulunacaklarını bildirdiler.Osmanlı Devleti bu önerilere karşılık kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırdı.İki Alman savaş gemisi Enver Paşa’nin gizli bir buyruğu ile Karadeniz’e çıkarak hiçbir neden yokken Rusya’ya ait SİVASTOPOL ve ODESSA limanlarını topa tuttu.Oldu bittiye getirilerek Osmanlı Devleti savaşa sürüklendi.İtilaf Devletleri Osmanlı Devletine savaş açtılar.Osmanlı,Almanya’nın yer aldığı İTTİFAK Devletleri grubunda savaşa dahil oldu.Osmanlı savaşa girince tahmin edildiği gibi yeni cepheler açıldı.

OSMANLI DEVLETİNİN 1.DÜNYA SAVAŞINDA SAVAŞTIĞI CEPHELER:

ANA CEPHELER:
(1.dereceli)
1)KAFKAS CEPHESİ
2)ÇANAKKALE CEP.
3)IRAK CEPHESİ
4)SURİYE-FİLİSTİN CEPHESİ

YARDIMCI CEPHELER:
(2.dereceli)
1)İRAN CEPHESİ
2)YEMEN CEPHESİ
3)HİCAZ CEPHESİ

MÜTTEFİKLERE YARDIM AMACIYLA SAVAŞILAN CEPHELER:
GALİÇYA(ROMANYA) ve MAKEDONYA CEPHELERİ:
Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan’ı desteklemek için
RUSYA,ROMANYA ve FRANSA’ya karşı savaşıldı.

ANA CEPHELER:
KAFKASYA CEPHESİ: Trabzon’dan Van’a uzanır.Rus’ların Doğu Anadolu’ya saldırısı ile Ruslarla ve onların kışkırttığı Ermenilerle savaşıldı.(Aralık 1914)
Enver Paşa karşı taarruza geçti.Yanlış taarruz,salgın hastalık,şiddetli soğuklar ve açlık gibi nedenlerle çok kayıp verildi.ERZURUM,MUŞ,BİTLİS,TRABZON ve ERZİNCAN Ruslar’ın eline geçti.
Çanakkale Savaşından sonra bu cephede görev alan MUSTAFA KEMAL,MUŞ ve BİTLİS’İ düşman elinden kurtardı.(1916)( Bu cephedeki başarısıyla 35 yaşında GENERAL oldu.)
Çarlık Rusya’sı özellikle Çanakkale zaferinden sonra yardım alamayınca iyice çökme yoluna girmişti.Çarlık rejimini devirmeyi amaçlayan komünistler (Bolşevikler)bu durumdan yararlanarak halkı ayaklandırdılar.1917 yılında başlayan bu ayaklanma Çarlık rejiminin (Menşevikler) yıkılmasıyla sonuçlandı.Rusya’da rejim değişikliği yaşandı.Komünist bir düzen kuruldu.Yeni Rus yönetimi Almanya ve bağlaşıkları ile barış yaparak savaştan çekildi.(1917)
Polonya’nın BREST-LİTOWSK kentlerinde yapılan iki barışla(9 Şubat ve 3 Mart 1918) komünist Rusya savaşa son verdiğini kabul etti.Böylece Almanya’nın doğusundaki cephe kapanmış oluyordu.Ruslar,Doğu Anadolu’dan da çekildiler.1878 BERLİN ANT.ile aldıkları KARS-ARDAHAN ve BATUM’U Osmanlı Devleti’ne geri verdiler.

ÇANAKKALE CEPHESİ: İstanbul ve Boğazlar savunuldu.İngiliz, Fransız ve İngiliz sömürge askerleri olan ANZAK ASKERLERİ( Avustralya ve Yeni Zelanda askerleri) ve GURKHALAR’la (Hindistan yerlileri) savaşıldı.
Savaş denizde ve karada olmak üzere iki yerde yapıldı.Zaferin kazanılmasında denizde;NUSRAT MAYIN GEMİSİNİN,karada(Gelibolu yarımadasında) ise MUSTAFA KEMAL’İN rolü büyüktür.

ÇANAKKALE CEPHESİNİN AÇILMASININ NEDENLERİ:
1)Rusya savaşa girdikten bir süre sonra DOĞU AVRUPA’DA yenilgilere uğradı bu nedenle bozuk olan Rus ekonomisi daha da bozuldu.Dostlarına yardım etmek isteyen İngiliz ve Fransızlar Alman donanmasını varlığı yüzünden BALTIK DENİZİNE giremiyorlardı.Rusya’ya yardım için en elverişli yol ÇANAKKALE ve İSTANBUL BOĞAZLARINDAN geçiyordu.
2)Boğazlar ve İstanbul alınırsa Osmanlı Devletini savaş dışı etmek mümkün olabilir ve TRAKYA üzerinden Bağlaşma devletlerine karşı hem yeni bir cephe açılır hem de Rusya’ya kolayca malzeme yardımı yapıp Almanlara karşı dirençli olmaları sağlanabilirdi.
3)İngiltere’nin sömürgelerine giden yol açılacak ve ORTADOĞU petrollerine sahip olunacaktı.

ÇANAKKALE’DE DENİZDE SAVAŞ:
İngiliz ve Fransız gemilerinden oluşan İtilaf Devletleri donanması Türk mevzilerini ağır bir top ateşine tutarak Çanakkale Boğazını geçme girişiminde bulundu.(18 MART 1915) Türk topçularının olağanüstü yetenekleri ve NUSRAT mayın gemisinin boğazı mayınlaması (elde kalan son 26 mayın-42metre.) itilaf donanması için felaket oldu.İngiliz ve Fransız gemilerinin bir bölümü battı,bir bölümü ağır yara aldı.İtilaf devletleri çekilme kararı aldı.
NUSRAT MAYIN GEMİSİ KOMUTANI:Yzb.Hakkı YARAN
MAYIN GRUP KOMUTANI:Binbaşı Nazmi AKPINAR
İşgal Kuvvetleri saldırıya 96 gemi ile katıldı.
18 MART 1915 tarihinde BATIRILAN GEMİLER:
BOUVET: Fransız
OCEAN ve IRREXSISTIBLE: İngiliz.
AĞIR YARA ALANLAR:
INFLEXIBLE ve AGAMEMNON:İngiliz
GOUBİS ve CHARLEMANGE. Fransız.
DİĞER GEMİLER:
QUOEN ELİZBETH
LORD NELSON KOMUTANLARI:AMİRAL GARDEN
TRİUMPH
SWIFTSURE
PRİNCE GEORGE
MAJECTIC
VENGEANCE
ALBLON
CANOPUS
CORNWALLIS
_________&_________
1913 yılında,padişah ABDÜLAZİZ döneminde Almanlar tarafından Türkler’e 40cm çapında bir top hediye edilmiştir.Nedeni Türklerin silah gereksinmelerinin kendilerinden karşılanmasıdır.Bu top 1915 yılında Çanakkale savaşında kullanılmış,(bir çavuş tarafından) top mermisi Inflexıble gemisinin bacasından içeri girerek geminin ağır yara almasına neden olmuştur.Gemi 570 kişilik mürettebatıyla batar.Bu top mermisi daha sonra hammadde olarak kullanılmak üzere bir kısmı kesilmiş(Kırıkkale silah fabrikasında)üzerinde Abdülaziz’in tuğrası olmasından dolayı kullanılmamıştır.
__________&_________

KARADA (GELİBOLU YARIMADASINDA ) SAVAŞ:
Çanakkale Boğazını gemilerle geçemeyeceklerini anlayan İtilaf devletleri,GELİBOLU YARIMADASINI karadan geçmek üzere SEDDÜLBAHİR,ANAFARTALAR,ARIBURNU,ve CONKBAYIRINA çıkarma yaptılar.(NİSAN 1915)Anafartalar Grup Komutanı (19.Tümen)Mustafa Kemal,silah arkadaşları ve inançlı askerleri ile Çanakkale karadan da geçilemedi.(1916)
ÇANAKKALE ZAFERİNİN SONUÇLARI:
1)Rusya’daki Çarlık rejimi çöktü,Bolşevikler,ihtilalle yönetimi ele geçirdiler.Rejim yüzünden İngiliz ve Fransızlarla ters düştükleri için SAVAŞTAN ÇEKİLDİLER.(1917)
2)İtilaf devletleri yalnız kaldı.Almanlar bir süre rahatladılar.
3)Osmanlı Devleti yıkılmaktan bir süre kurtuldu.
4)1.Dünya savaşı uzadı.
5)Mustafa Kemal’in üstün taktik gücüyle zaferin kazanılması,O’NUN Türk milletinin Kurtuluş Savaşında önderi olmasını sağladı.Kuva-yi Milliye’ye zemin hazırladı.

KANAL HAREKATI:
Osmanlı Genelkurmayı,Almanların da etkisiyle İngilizlerin elinde bulunan SÜVEYŞ KANALI’NA bir saldırı düzenlediler.Kanal Harekatının nedenleri:
1-Bu kanal Osmanlı Devleti tarafından alınırsa İngilizlerin en önemli sömürgeleri olan HİNDİSTAN,AVUSTRALYA ve YENİ ZELANDA ile bağlantısını kesmekti.Savaş boyunca buralardan hem asker hem de malzeme desteği alan İngiltere’nin durumu güçleşecekti.
2-Süveyş Kanalı Osmanlıların eline geçerse İngilizleri Mısır’dan çıkarmak mümkün olabilirdi.
1915 yılı başlarında kanal harekatına girişildi.Yapılan iki deneme de başarısızlıkla sonuçlandı.
________&________
OSMANLI DEVLETİ-ARAPLAR ve İNGİLİZLER:
İngilizler Osmanlı Devleti içinde yaşayan Arapları kışkırtıp onların yaşadıkları bölgeleri egemenlikleri altına almayı düşünüyorlardı.Yüzlerce yıl Osmanlı egemenliğinde askere bile alınmadan yaşayan Araplar,İngiliz casusları tarafından kışkırtıldılar.İngilizler hem GÜNEY IRAK’A hem de ADEN’E çıkarma yaptılar.Türk birlikleri hem İngiliz hem de Araplarla uğraşmak zorunda kaldılar.
_________&________
IRAK CEPHESİ:
İngilizler,Basra (İran körfezi) körfezinden geçerek IRAK’a asker çıkardılar.Ancak ummadıkları bir direnişle karşılaştılar.KUT-ÜL AMARE denilen yerde İngiliz askerleri komutanları ile birlikte esir alındılar.Ağır yenilgilere uğradılar.(Kasım 1915-Nisan 1916)Ancak bu üstünlük kalıcı olmadı.Zengin petrol yataklarının bulunduğu Kuzey Irak’a vardılar.1918 yılı içinde de MUSUL BÖLGESİNİ tümüyle ellerine geçirdiler.
İngilizlerin Irak cephesindeki amaçları:
1-Irak petrollerini ele geçirmek,
2-Türk kuvvetlerinin İran’a girmesini ve Hindistan’ı tehdit etmesini önlemek.
_________&_________
SURİYE-FİLİSTİN CEPHESİ:
İngilizler,Türk orduları üzerindeki baskılarını arttırarak onları kuzeye çekilmeye zorlamışlardır.Araplar da İngilizlere büyük yardımlarda bulunmuşlardır.İngilizlerde kolay ilerleyememiş ancak 1918 yılında SURİYE’YE girebilmişlerdir.
Suriye cephesindeki YILDIRIM ORDULARI GRUBUNA Alman generali LİMAN VON SANDERS komuta ediyordu.İngilizlere karşı başarılar sağlandı.Bu general,Mondros Ateşkes antlaşması gereğince komutanlıktan alındı,yerine Mustafa Kemal Paşa atandı.Suriye önlerinde önemli bir savunma hattı oluşturulmuşken Mustafa Kemal’de İstanbul’a geri çağrıldı.
________&________
HİCAZ VE YEMEN CEPHESİ:
Bu cephede Türk birlikleri, İngilizler ve Mekke Emiri ŞERİF HÜSEYİNLE mücadele ettiler.Arap yarımadasında pek çok yeri elden çıkarmak zorunda kalsalar da KUTSAL YERLERİ,Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanıncaya kadar kahramanca savunup teslim etmediler.
________&________
SAVAŞIN BİTİŞİ:
Rusya’nın savaştan çekilmesi ile,Osmanlı Devleti,Almanya ve Avusturya-Macaristan,doğu cephelerinde uğraşmaktan kurtulmuş,İngiltere ve Fransa’ya karşı daha güçlü bir konuma gelmişlerdi.Savaşı kazanabileceklerini düşünmeye başladılar.Ancak bu umutları gerçekleşemedi.Çünkü Almanya;
1-Askerlik bakımından güçlü ise DENİZLERE EGEMEN DEĞİLDİ.Avrupa’nın ortasında sıkışıp kalmış bir devletti.
2-Hammadde ve insan gücü sınırlıydı.
*** Bağlaşığı olan Avusturya-Macaristan’ın durumu da aynı idi.Bu devletin içinde pek çok SLAV’IN barınması durumunu güçleştiriyordu.
*** 1915 yılında Almanya’nın yanında savaşa katılan BULGARİSTAN, Osmanlı Devletine malzemem yardımı yapılan YOL olması bakımından değeri vardı.
*** Osmanlı Devleti,Almanya’nın en son ve en büyük bağlaşığı idi.Silah,cephane ve savaş malzemesi bakımından tamamıyle Almanya’ya bağlıydı.
*** İngiltere ise DENİZLERE egemendi.Sömürgeleri dolayısıyle tükenmez HAMMADDE ve İNSAN GÜCÜNE sahipti.Ogünün şartları içinde yenilgiye uğraması mümkün görünmüyordu.
Hammaddesi azaldığı için ekonomisi bozulan Almanya,düşmanlarını dize getirebilmek için DENİZALTI savaşına başvurdu.Denizaltılarını Almanlar geliştirmişti. İtilaf devletlerine malzeme taşıyan gemileri batırmaya başladılar.
*** A.B.D’NİN DURUMU:
Savaşın başında Avrupa sorunlarına karışmayarak tarafsızlığını ilan etmişti.Ancak Amerikan firmaları İtilaf devletlerine büyük ölçüde savaş malzemesi satıyorlardı.Bu durumu engellemek için Alman denizaltıları,Amerikan ticaret gemilerini batırmaya başladılar.Sivilleri taşıyan gemiler de batırılmaya başlandı.Bu durum Amerikan ekonomisine önemli ölçüde zarar verince 1918 yılı başlarında ABD savaşa girdi.Büyük bir Amerikan ordusu Avrupa’ya geldi.ABD’NİN katılması ile savaşın kaderi değişti.Taze,dinç ve çok iyi donatılmış Amerikan kuvvetleri İngiliz ve Fransız birlikleri ile birleşince Almanların Batı cephesi çöktü.Osmanlı birlikleri Suriye ve Irak’ta Almanya’dan yardım gelmeyince zor duruma düştüler.Dört devlet galip olan itilaf devletleri ile arka arkaya anlaşmalar imzalayarak savaştan çekildiler.
_________&_________
SAVAŞIN SONUÇLARI:
1)İttifak devletleri savaşı kaybetti.(1918)
2)Başta Avrupa olmak üzere dünyada birçok devletin sınırları yeniden çizildi.Birçok yeni devlet kuruldu.(POLONYA-ÇEKOSLOVAKYA-YUGOSLAVYA) İmparatorluklar yıkıldı.
3)Yenen devletlerle yenilen devletler arasında barış antlaşmaları imzalandı.Bu antlaşmaların içerikleri PARİS BARIŞ KONFERANSINDA hazırlandı.
4)A.B.D. Başkanı WİLSON savaşın bitiminde bir bildiri yayınladı.
5)Yenen devletler,yenilen devletlere şartları çok ağır olan antlaşmalar imzaladılar.Bu devletler öç almak için fırsat kollamaya başladılar.Barışı sağlamak amacıyla kurulan MİLLETLER CEMİYETİ,İngiltere’nin tarafını tuttuğu için amacına ulaşamadı.2.DÜNYA SAVAŞININ temelleri atılmaya başladı.
__________&__________
WİLSON İLKELERİ:
A.B.D.Cumhurbaşkanı WOODROW WİLSON kongrede 8 Ocak 1918’de verdiği demeçte barışın temel ilkeleri olarak 14 noktayı açıkladı.Önemlileri:
Galip devletler,yenilen devletlerden toprak almayacak,
Milletler kendi geleceklerine kendileri karar verecekler,
Yenilen devletler tazminat ödemeyecekler,
Türklerin çoğunlukta oldukları yerlerde Türk egemenliği tanınacak,
Dünya’da barışı sağlayacak bir teşkilat kurulacak.(MİLLETLER CEMİYETİ)
OSMANLI İMPARATORLUĞUNU İLGİLENDİREN MADDE (12.MADDE) : Osmanlı İmp.nun Türk olan kısımlarının egemenliği tanınacak.Ancak Türk olmaya milliyetlere MUHTAR gelişme imkanları verilecek.Çanakkale Boğazı devamlı olarak bütün milletleri gemilerine açık olacak ve bu durum milletlerarası garanti altına alınacak.
__________&__________
PARİS BARIŞ KONFERANSI:
1.Dünya Savaşını bitiren barış antlaşmaları 32 devletin katıldığı bu konferansta hazırlandı.Ancak konferansın kararlarına 5 devlet (A.B.D.-İNG-FR-JAPONYA-İTALYA) hakimdi. En çok sözü geçen devletler ise İNGİLTER ve FRANSA idi.A.B.D.görünüşte barıştan yanaydı.Fransa’nın tek amacı,Almanya’nın bir daha başını kaldıramayacak duruma gelmesi idi.İngiltere de Alman donanmasını ortadan kaldırmak istiyordu.Japonya etkin bir rol oynayamadı.İtalya konferansta üvey evlat muamelesi gördü.
__________&__________

YENEN DEVLETLERLE YENİLEN DEVLETLER ARASINDA İMZALANAN ANTLAŞMALAR:
1- VERSAİLLES (Versay): Almanya ile imzalandı.7Mayıs-28 Haziran1919
Alman toprakları; Belçika,Fransa,Polonya,Danimarka arasında paylaşıldı.Bütün deizaşırı sömürgelerinden vazgeçti.Bu topraklar Milletler Cemiyetinin dolayısıyle İngiltere’nin kontrolüne girdi.33 Milyar dolarlık savaş tazminatı yüklendi.
2- SAİNT-GERMAİN (Sen Jermen) : Avusturya ile imzalandı.10 Eylül 1919
İtalya,Romanya,Yugoslavya,Polonya’ya toprak bıraktı.Toprakları 576 bin kilometre kareden, 84 bin’e,nüfusu 50 milyon’dan 7 milyona düştü.
3- NEUİLLY (Nöyyi) : Bulgaristan ile imzalandı. 27 Kasım 1919
Romanya,Yunanistan,Yugoslavya’ya toprak verdi. EGE DENİZİ ile BAĞLANTISI kesildi.Deniz ve hava kuvvetleri ortadan kaldırıldı.Mecburi askerlik diğer yenik devletlerde olduğu gibi kaldırıldı.
4- TRİANON (Triyanon) : Macaristan ile imzalandı. 4 Haziran 1920
En son bu devletle antlaşma imzalandı.Çekoslovakya,Yugoslavya,Romanya ve Avusturya’ya toprak bıraktı.330 bin kilometre olan toprakları 92 bin’e düştü.Nüfusu 22 milyondan 7,5 milyona düştü.
5- SEVRES (Sevr) : Osmanlı Devleti ile imzalandı. 10 Ağustos 1920
Anadolu’nun paylaşılması konusunda galip devletler kendi aralarında anlaşmadıkları için geç imzalanmış,Osmanlı Devletinin toprakları bu antlaşma ile İngiliz,Fransız,Yunanlılar ve İtalyanlar arasında paylaşıldı.Uygulanmadığı için ÖLÜ DOĞMUŞ BİR ANTLAŞMADIR.
__________&_________

ÖLÇME-DEĞERLENDİRME SORULARI:
1)1.Dünya Savaşında gruplaşmalar nasıl oldu?Savaş başladıktan taraflara hangi devletler sonradan katıldı?
2)İtalya,niçin taraf değiştirdi?
3)19.yy Avrupa’sını iki önemli olay nedir?
4)Fransız İhtilalinin sonucunda dünya’ya yayılan önemli ilkeler nelerdir?Bunlardan MİLLİYETÇİLİK akımı niçin çok uluslu devletleri etkilemiştir?
5)Sömürgecilik nedir,hangi olayın sonucunda hangi nedenlerle ortaya çıkmıştır?
6)1.Dünya Savaşının nedenleri nelerdir?
7)“PANİSLAVİZM “ PROPAGANDASI nedir,hangi devlet,niçin ortaya atmıştır? Bu propaganda hangi devletlerin aleyhine olmuştur?
8)1.Dünya Savaşında Almanya ve İngiltere niçin aynı grupta yer alamazdı?
9) “ “ “ “ Avusturya-Macaristan ve Rusya niçin aynı grupta yer alamazdı?
10) “ “ “ “ Almanya ve Fransa niçin aynı grupta yer alamazdı?
11)İttifak devletleri ve İtilaf devletleri hangi yıllarda oluşmuştur?Almanya ve İtalya sömürgeleşmeye niçin geç girmişlerdir?
12)1.Dünya Savaşının görünürdeki nedeni nedir?Hangi devletler başlatmıştır?
13)İtilaf devletleri,Osmanlı Devletinin savaşa girmesini niçin istemiyorlardı,Osmanlı Devletinin savaşa girmemesi için hangi vaatlerde bulundular?
14)Almanya ,Osmanlı Devletinin kendi yanında savaşa girmesini niçin istiyordu?
15)İttihat ve Terakki Partisi hangi yıllar arasında Osmanlı Hükümeti olarak ülkeyi yönetti?İttihat ve Terakki Hükümeti,Osmanlının niçin Almanya’nın yanında savaşa girmesinin istiyordu?
16)Almanya,1.Dünya savaşını niçin kazanamaz,İngiltere bu savaşı neden kazanırdı?
17)Osmanlı Devleti,1.Dünya Savaşına nasıl girdi?
18)Osmanlı Devleti,savaşa girdikten sonra hangi cepheler açıldı? Ana,yardımcı ve müttefiklerimize yardım amacıyla hangi cephelerde savaşıldı?
19)Kafkas cephesinde kimlerle savaşıldı?Sarıkamış bozgununun nedenleri nelerdir,hangi illerimiz elimizden çıkmıştır?
20)Mustafa Kemal’in Kafkas cephesindeki rolü nedir,buradaki başarısından sonra hangi rütbeye yükseltilmiştir?

21)Kafkas cephesi hangi antlaşmalar ile kapandı? Hangi illerimizi Rusya’dan geri aldık?Bu iller hangi antlaşma ile elimizden çıkmıştı?
22) Çanakkale cephesinin açılma nedenleri nelerdir?Bu cephede kimlerle savaştık?(İngiliz sömürgelerinden katılan askerler de dahil)
23)18 Mart 1915’te denizde başarı nasıl kazanıldı?
24)Çanakkale’yi denizden geçemeyen İtilaf devletleri kuvvetleri Gelibolu yarımadasında nerelere çıkarma yaptılar?
25)Çanakkale Savaşında Mustafa Kemal’in emrine hangi birlikler verildi?Mustafa Kemal,savaşı nereden yönetti?
26) İngiltere ve Fransa’nın,Rusya ile bağlantı kurması Çanakkale Boğazından başka nereden yapılabilirdi;niçin yapılamadı?
27)Mustafa Kemal,Çanakkale ve Suriye-Filistin cephelerinde hangi Alman generalinin komutası altındaydı?
28)Mustafa Kemal,Çanakkale Savaşında askerlerine hangi emri vermiştir?
29)Çanakkale Savaşlarında tamamıyle şehit olan birliğimiz hangisidir?
30)Çanakkale Savaşı,Rusya’daki rejim değişikliğine nasıl neden oldu?Rusya savaştan niçin çekildi?
31)Çanakkale Savaşındaki Mustafa Kemal’in Kurtuluş Savaşında ulusunun önder olarak kabul etmesindeki rolü nedir?
32)Çanakkale Savaşının diğer sonuçları nelerdir?
33)Kanal Harekatını hangi devletler,niçin açtılar?Sonucu ne oldu?
34)Irak cephesinin açılmasında İngiltere’nin amacı nedir?İngiliz birlikleri nerede yenilgiye uğramışlardır?
35)İngilizler,Osmanlı egemenliğindeki Arapları niçin kışkırttılar?
36)Mondros Ateşkes antlaşması imzalandığı sırada Türk birlikleri nerede İngilizlere karşı savunma hattı oluşturmuşlardı?(Kimin komutasında)
37)Hicaz ve Yemen cephesinde kimlere karşı niçin savaşıldı?
38)A.B.D.1.Dünya Savaşına nasıl girdi?
39)1.Dünya Savaşı nasıl bitti,savaşın sonuçları nelerdir?
40)1.Dünya Savaşından sonra dünyada barışı korumak için hangi teşkilat kuruldu,bu teşkilat 2.Dünya Savaşının çıkmasını niçin önleyemedi?
41)A.BD.Cumhurbaşkanı,savaşın bitiminde yayınladığı bildiri ile Wilson ilkelerinde nelerden söz etti?Bu ilkelerden Osmanlı Devletini ilgilendiren madde ve içeriğini açıklayınız?
42)1.Dünya Savaşını bitiren antlaşmalar nerede hazırlanmıştır?Hangi devletle hangi antlaşma imzalanmıştır?
43)1.Dünya Savaşının bitiminde hangi yeni devletler kurulmuştur?Bu devletler,hangi yenik devletlerden toprak almışlardır?

SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ’NİN AÇILMASI
Gerek kongrelerin ilgili kararları, gerekse Mustafa Kemal ile yakın arkadaşlarının çabaları sonunda, Osmanlı Parlamentosu (Ayan Meclisi (senato) ve Meclis-i Mebusan (Millet Meclisi) 12 Ocak 1920 günü İstanbul’da açıldı.

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin seçip gönderdikleri üyeler, kısa zamanda İstanbul Meclisinde her bakımdan üstünlük sağlayıp söz sahibi oldular. Ne var ki, bir yandan Padişah, diğer yandan işgal kuvvetleri bu meclislerin varlığını kendi politika ve amaçlarına uygun bulmuyorlardı. Mustafa Kemal de bu meclislerin sürdürülemeyeceği inancındaydı. Ancak, o günkü koşullar altında mutlaka açılmaları gerekiyordu.

Milli iradeye dayanarak kurulan meclis ne yazık ki uzun süre yaşayamadı. 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgali ve bazı mebusların toplanması üzerine meclis üyeleri 18 Mart 1920’de çalışmalarına ara verdiler. Padışah 11 Nisan 1920’de yayınladığı bir irade ile bu meclisi kapattı.
1920’de İstanbul’un işgali ve bazı mebusların toplanması üzerine meclis üyeleri 18 Mart 1920’de çalışmalarına ara verdiler. Padışah 11 Nisan 1920’de yayınladığı bir irade ile bu meclisi kapattı.

KUVAY-I MİLLİYE
Kuvay-i Milliye, Yunanlıların İzmir’i işgal etmeleri ve Anadolu’da ilerlemeleri üzerine kurulan ve düşmana karşı savaşan kuruluşlardı. Kuvay-i Milliye birlikleri, düzenli ordu kurulana dek, Kurtuluş Savaşında çete ve silahlı savunma kuruluşları olarak büyük yararlılıklar gösterdi. Kuvay-i Milliye adı, önceleri İzmir bölgesinde bulunan ve silahlı direnişçilere verildiği halde sonraları bütün milli hareketi kapsayacak şekilde kullanıldı.

Kuvay-i Milliye işgalcilere karşı halkın tepkisi sonucu kurulmuştu. Kuvay-i Milliyenin amacı hiçbir devletin ve milletin egemenliğini kabul etmeyen, milletin kendi bayrağı altında özgür ve bağımsız yaşamasıydı. Bölgesel mahiyeti yanı sıra sivil bir yönetim altında savaşan kişilerden oluşuyordu. İzmir Bölgesinin efeleri, güneydoğu bölgesinin çeteleri Kuvay-i Milliyeciler idi. Milli mücadelenin başında milletçe bir direnme hareketi olarak ortaya çıkmış olan bu bölgesel kuruluşlar, daha sonra TBMM’nin kurulması ile birleştirilmiş ve I. İnönü Savaşı sırasında da bütünü ile birlikte düzenli orduya dönüşmüştür.